سپارنده دانش نزد غیر اهل آن، مانندآویزنده گوهر و مروارید و طلا بر گردن خوکان است . [پیامبر خدا صلی الله علیه و آله]
ایران قبل از اسلام
معماری در دوره ساسانیان و اشکانیان
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:34 عصر  

معماری دوره ی اشکانیان (پارتیان):

قوم پارت یا پارتوآ یکی از شعبه های نژاد آریایی ایرانی است پارت ها در زمینه هنرها به ویژه در معماری ابتکارات بدیعی داشتند . آنها با برخورداری از پیشینه ی غنی دوباره به احیای هنرهای فراموش شده و یا تفسیر یافته ی ایرانی پرداختند با فترتی که در هنر ایران پیدا شده بود نه تنها احیاگر معماری و سنت های گذشته ی ایرانیان شدند بلکه تحول ملی عظیم در زمینه ی شهر سازی و معماری ایجاد کردند و در معماری دو عنصر نو ظهور افزودند. یکی احداث گنبد بر روی بناهای چهار ضعلی (مربع شکل) از طریق فیل پرشها و دیگر توسعه ی ساختمان ایران . تاق دار

متاسفانه علی رغم حاکمیت طولانی مدت پارتها اکثر آثار آنها از بین رفته است. زیرا عواملی مانند زلزله، آب و هوایی و گستره وسیع امپراتوری، تاثیر گذار در روند تخریب آثار معماری بوده اند.

پهناوری بسیار شاهنشاهی پارت و گوناگونی سنت های مردم آن باید ما را آگاه ساخته باشد که یک سبک معماری در سراسر کشور نمی توانست باشد. اما با کاوش هایی که در مناطق مختلف صورت گرفته از آثار به جای مانده از دوره ی پارتها و آثار پس از آن که به سبک سابق ساخته شده اند می توان سبک معماری و حتی ویژگی آن را مشخص نمود از آن جمله:

- حداکثر استفاده از مصالح بوم آورد

- استفاده بسیار خوب از تکنیک پیشرفته تاق گنبد، به خصوص گنبد با استفاده از مصالح بوم آرود

- پرهیز نکردن از شکوه و ارتفاع زیاد

- تنوع فوق العاده در طرح ها

- استفاده از ملات ساروج که به کمک آن توانستند فضاهای معماری وسیع را ایجاد نمایند.

تزئینات در معماری پارتیان:

در معماری پارتی تزئیناتی مانند نقاشی و گچبری وسیعاً به کار گرفته می شده است. گچبری کوه خواجه و نقاشیهای دیواری با رنگ های مختلف و گوناگون حکایت از تزئین بخش داخلی ساختمان ها دارد و این نمونه تزئینات کچبری با طرح های هندسی و گیاهی بعداً در دوره ی ساسانی و از آن پس در دوره اسلامی مورد استفاده قرار گرفت.

معماری دوره ساسانی:

یکی از آثار برجسته و شاخص دوره ی ساسانی تاق کسری است تاق کسری در تیسفون و در خاک عراق واقع شده است . این بنا مثل کاخ تخت جمشید و قصر شیرین بر روی صفه ها ساخته شده است.

در نمای کاخ تیسفون شکل و اندازه ی تاق نما از هر ردیف به ردیف دیگر فرق می کند. هر ردیف واحد مستقلی را مانند یک نوار افقی و بدون هیچ ارتباطی با تاکیدهای عمودی نمای بنا تشکیل می دهد. به این ترتیب دو ردیف از تاق نمادها پایان می پذیرند که بر یک ستون قرار نمی گیرند بلکه بر پایه کنج دیوار ترکیب می شود. در اینجا نشان دیگری از ویژگی های معماری ساسانی خود را ظاهر می سازد. معماری ساسانی به این موضوع که نمی بایستی به طوری منطقی و با اصول ساختمانی همچون بناهای کلاسیک یونان قطع گردد اهمیتی نمی دادند. بلکه از نظر آنها نما بایستی بیشتر با طرحی ساخته شود که بتوان آن را به دلخواه امتداد داد و به مقدار زیادی تزئین کرد.

تاق بستان:

نمونه های معماری صخره ای دوره ی ساسانی هر چند که فراوانی نیستند ولیکن در خور توجه اند. در کرمانشاه جایگاه مقدسی است که آب از درون زمین می جوشد و بر دیواره ی آن که متصل به کوه است دو ایوان در دل کوه کنده شده است.

 

 

 

 

آتشکده ها و چهار طاقیهای دوره ساسانی:

شاید پس از کاخ ها، آتشکده ها مهمترین آثار معماری بر جای مانده از دوره ی ساسانی باشند. این بنا ها مکانی برای گرامیداشت آتش مقدس و اجرای مراسم مذهبی بوده اند و لذا از نظر معماری مبتنی بر اصول خاص و ویژه هستند.

تزئینات معماری در دوره ی ساسانی:

گچ بری که پارتها در کاخ ها و بناهای مذهبی استفاده کردند در دوره ی ساسانی رونق ویژه ای یافت. بخش عظیمی از تزینات وابسته به معماری دوره ی ساسانی گچبری است.

سلسله ی ساسانی آخرین حکومت پیش از اسلام ایرانی است. ساسانیان حکومتی ملی تاسیس کردند که متکی به دین ملی و تمدنی بود که شاید از جنبه ی ایرانیت در سراسر تاریخ طویل ایران نظیر نداشته است.

ساختمان های اصلی معماری ساسانی هم مانند هخامنشیان کاخ های شاهی بود. اما راه حل های معماری هخامنشی برای ساسانیان ظاهراً پر هزینه و پیشرفت ناپذیر بوده است. زیرا بلندی تیرهای چوبی حد غلائی دارد که در دوره ی هخامنشی از آن استفاده شده است. بنابراین حتی در ساختمان های شاهی هم معماری تاقدار را که در دوره ی هخامنشی بی شک معماری شناخته شده ای بود، رواج دادند. معماری ساسانی صرفاً کاخ ها نیست، بلکه معماری خانه های مردم و از همه مهمتر معماری آتشگاهها و معابد و بعضی بناهای یادمانی، کاروانسرا و قلعه ها را شامل می گردد. آتشگاهها و معابد پس از کاخ ها بیشترین آثار معماری به جای مانده از دوران ساسانی هستند. ولیکن اهمیت و ویژگی معماری کاخ ها طوری است که بررسی و مطالعه ی آنها در صدر قرار گیرد.


نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
پیشینه اردبیل در تاریخ باستان
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:28 عصر  

اردبیل از شهرهای کهن ایران است که در لوحه‌های گلی سومریان به صورت آرتا یا آراتتا ثبت گردده همچنین اردبیل تمدنی 3000 ساله در حاشیه جاده? ابریشم دارد که سابقه? تاریخی و باستانی آن را کاروانسراهای بی‌نظیر به جهت نوع معماری و تجمیع هنرهای ظریف ایرانی بیان می‌کند. اردبیل در گذشته گذرگاه کاروان‌های تجاری و نظامی متعددی بوده که زمینه? احداث کاروانسراها را فراهم کرده‌است. به عقیده? کارشناسان وجود کارونسرا در شهرستان‌های مختلف این استان بیانگر رونق اقتصادی تمامی شهرهای این منطقه در گذشته است. از جمله? مهمترین کاروانسراهای اردبیل می‌توان به کاروانسرای سنگی صائین در نیر، شاه عباسی شورگل در بیله سوار، عباسی نقدی کندی و قانلی بولاغ در مشگین شهر اشاره کرد.این شهر در زمان حکومت بنی‌امیه مرکز حکومت آذربایجان و در زمان بنی‌عباس مرکز قیام بابک خرمدین بوده‌است. در سال 618 هجری مورد حمله مغولان قرار گرفت. در دوران باستان نیز که ایران به چهار ولایت تقسیم شده بود اردبیل مرکز ولایت باختر شامل آذربایجان (از همدان و ساوه تا دربند در جنوب روسیه و ارمنستان فعلی) بوده‌است.[23] اما در زمان تیموریان و صفویان، نهضت تشیع و جنبش‌های سیاسی ایران از این شهر برخاست. اردبیل در زمان صفویان آباد گردید و به اوج اعتبار، عزت، و عظمت خود رسید، اما پس از انقراض این سلسله در پیشامدها و تحولات تاریخی دوره? نادرشاه و اوایل قاجار و به‌خصوص با ورود قشون روسیه به ایران و حوادث دوران مشروطیت، از رونق و اهمیت افتاد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در 24 فروردین 1372 به مرکز استان تبدیل شد.

از آثار تاریخی اردبیل که برخی به دوره? پیش از اسلام می‌رسد، می‌توان از دهکده آتشگاه، شهر هیر، شهریور، و مسجد جامع اردبیل که در قدیم آتشکده بوده‌است، نام برد. با توجه به این‌که این مسجد، بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین مسجد اردبیل است، یکی از واحدهای آن، کتابخانه بوده است.

بسیاری از مؤلفان دوره? اسلامی، بنای شهر اردبیل را به فیروز، پادشاه ساسانی نسبت می‌دهند و می‌نویسند که اردبیل به دستور این پادشاه، که در سده? پنجم میلادی می‌زیست، ساخته شده‌است. فردوسی در شاهنامه بنای اردبیل را به پیروز ساسانی نسبت می‌دهد.

اما تاریخ اردبیل خیلی قدیمی‌تر از زمان فیروز ساسانی‌است. زیرا که فیروز در

در زمان فیروز به دلیل حمله? طوایف شمال (هونها) ویران گردید و به دستور فیروز، آباد گردید و برج و بارو درآن ساخته شد و از این‌رو بنای آن را به فیروز نسبت می‌دهند.

در قرن ششم قبل از میلاد زرتشت پیامبر بزرگ ایران ظهور کرد و بنا به روایت اوستا، کتاب یسنا در بالای کوه سبلان بر او نازل شده‌است.

شهر اردبیل به علت نزدیکی به قفقاز و گرجستان و ارمنستان، جایگاه ویژه‌ای داشت به‌طوری که در زمان جنگ‌های ایران و روس در عهد قاجار، اردبیل مرکز استقرار نیرو و ستاد عملیات سپاه ایران در برابر طوایف شمال بوده‌است. شهر اردبیل در سال 272 (شمسی) در اثر زمین لرزه‌ای قدرتمند لرزید و در اثر آن به طور کامل ویران شد که در طی آن زمین لرزه 150000 از ساکنان آن کشته شدندزمین‌لرزه اردبیل سال 459 میلادی به سلطنت رسیده‌است و 34 سال قبل از این تاریخ، بهرام پنجم ملقب به بهرام گور در مقابل حمله? هیاتله از راه اردبیل به آمل وگرگان و سپس به خراسان رفته و در آن‌جا، خاقان هیاتله را کشته‌است. منطقه? اردبیل حداقل از هزاره? ششم قبل از میلاد مسکونی بوده‌است. براساس پژوهش، سراسر منطقه از تپه‌های باستانی پوشیده شده‌است. کاوش‌های مقدماتی در برخی از نواحی اردبیل به ویژه در قسمت‌های شمالی و شرقی آن نشان می‌دهد که اردبیل از کانون‌های مهم فرهنگ مگالی تیک یا سنگ افراشتی بوده‌است. مردم مگالی تیک شرق آذربایجان که ماهیت قومی آن‌ها می‌باید از عناصر کاسی و هوری بوده‌باشد، ده‌ها اثر مگالی تیک پرارزش از خود به یادگار گذاشته‌اند. یافته‌های اخیر در محوطه? باستانی شهر یئری مشکین شهر، پرتو تازه‌ای به تمدن و فرهنگ هشت هزارساله? اقوام ساکن در اردبیل و اطراف آن افکنده‌است و انتشار نتیجه? این یافته‌ها می‌تواند ارتباط تمدن و فرهنگ مگالی تیک اردبیل را با دیگر مناطق ایران و آذربایجان تاریخی و قفقاز و شرق آسیای صغیر مشخص کند. تصاویر هیکل‌های سنگی شهر یئری با تصاویر هیکل‌ها و سرهای آدمیانی که برروی اجاق‌های نعل اسبی ایغدیر (ایگدیر درشمال شرقی ترکیه در نزدیکی مرز ایران و ارمنستان) نقش بسته، شباهت تام دارد. آثار یافت شده درموزه? باستان‌شناسی اردبیل قرار دارند.

یافته های تازه درباره پیشینه اردبیل در منطقه مرادلو اردبیل نشان از کشف تاریخ 40 هزار ساله در اردبیل را به اثبات می‌رساند.محوطه شامل بیش از یکصد تخته سنگ مزین به نقوش صخره‌ای بوده که با بررسی و مطالعه هر یک از آنها زوایای پنهانی از نحوه زندگی و استقرار بشر در این منطقه از کشور نمایان خواهد شد

برخی از کارشناسان معتعدند: نقوش خمره‌ای یا همان سنگ نگاره‌ها کهن‌ترین آثار هنری بر جای مانده از بشر هستند که قدمت برخی از آنها به 40هزار سال قبل برمی گردد


نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
پیشگفتار نویسنده
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:27 عصر  

پیشگفتار نویسنده

باعرض سلام به بازدید کنندگان گرامی

ایران هزاران سال تاریخ مداوم دارد تاریخی سرشار از فراز و نشیب های عبرت اموز در این میان یکی از بارزترین جلوه های فرهنگ و تمدن ایران زمین دوران باستان است دوران شکوه مندی که تمدن بشری را پربارتر کرد وبر غنای ان افزود .

همه جامعه شناسان به درستی عقیده دارند که در علوم اجتماعی از جمله تاریخ و نویسنده باید حتی المقدوروتا جایی که در توان دارد از موضوع مورد برسی خود فاصله بگیرد تا دچار جانبداری و درنتیجه اشتباه در داوری نشود .تاریخ واقعی ایران که بر پوست نوشته می شد ند توسط اسکندر به اتش کشیده شد وبرخی نیز به روم و یونان انتقال یافتند وچون کسی علاقه ای به ان نداشت در حفظ و رونویسی ان نکوشیدند و در نتیجه با گذر زمان پوسید ند و از بین رفتن حتی مجموعه دانشنامه اوستا از این افت در امان نماند .

دراین کتاب بنده حقیر تلاش کردم شرحالی از گذشته مان بطور مختصر ومفید با کمک از تاریخ نویسان و اثار باقیمانده جمع اوری کنم تا بتوانم به حضورشما خوانندگان محترم برسانم .دوستان گرامی مطالب نوشته شده در این سایت صرفا جهت اگاهی و اشنایی میباشد .نه برای تخریب و حفاری اثار ملی و خرید و فروش نماد و قدمت کشور عزیزمان ایران .در پناه ایزدمنان تندرست و سلامت باشید


نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
قلعه های باستانی در اردبیل
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:25 عصر  

اردبیل با گستردگی شمالی- جنوبی در شمالغرب ایران و بخش شرقی فلات آذربایجان شامل دشت های میان کوهی و قلل مرتفع می باشد، این استان بدلیل دارا بودن اکو سیستم متنوع و عوارض جغرافیایی گوناگون بستر مناسبی جهت استقرار انسانی در دوران مختلف زندگی بشر بوده است.با وجود اینکه در سطح کشور به عنوان استان گردشگری و قطب آبهای گرم و معدنی شناخته می شود، اما وجود آثار تاریخی و باستانی از جمله کاروانسراها، قلعه ها و دژهای مستحکم و با ارزش یکی از مهمترین ویژگی های استان اردبیل به شمار می رود که همه ساله گردشگران و توریست های بسیاری را از همه جای ایران و جهان به خود جذب می کند.
لازم به ذکر است که استان اردبیل در طول تاریخ به عنوان مرکز حکومت صفویان بوده و از این جهت اهمیت بسیاری را داشته است که این مهم سبب به وجود آمدن و ساخته شدن قلعه های باستانی و تاریخی بسیاری در سطح استان شده است که به حقیقت باید آنها را گنجینه تاریخ و پنهان گردشگری توصیف کرد.
در همین راستا و برای کسب اطلاعات بیشتر به سراغ یحیی نقی زاده مدیر کل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل می رویم، تا در این گزارش برخی از قلعه های استان و تاریخچه آنها را به اختصار معرفی کنیم.
ساخت قلعه در محدوده استان اردبیل از دوران مفرغ رایج بوده است

 

طبق شواهد باستان شناسی ساخت قلعه در محدوده استان از دوران مفرغ رایج بوده است، افزود: دوران مفرغ به سه دوره قدیم، میانی و جدید تقسیم می شود و عصر مفرغ قدیم که در شمالغرب ایران دارای فرهنگ موسوم به کورا ارس است، دارای معماری با پلان مدور است.
در معماری این فرهنگ دور تادور روستا و مراکز عمده استقراری حصار و دیوارهای دفاعی احداث می گردید که نمونه این گونه حصارها در محوطه کهنه شهر چالدران مشاهده شده است.
 همزمان با شروع عصر مفرغ میانی ساخت قلعه در شمال استان اردبیل به خصوص منطقه مشگین شهر رواج می یابد و طبق بررسی های باستان شناسی صورت گرفته، در قلعه خسرو و بهمن قلعه در حد فاصل اردبیل- مشگین شهر باروهای برج دار با مصالح تخته سنگ های بزرگ و خشکه چین متعلق به دوران میانی مفرغ کشف شده است. در مفرغ میانی و جدید بر خلاف دوران مفرغ قدیم استقرارها در ارتفاعات و بلندی ها بیشتر می شود و شکل گیری محوطه ها در فراز کوه ها و ارتفاعات با اندیشه های دفاعی گره خورده است.
 در دوران عصر آهن با رواج کوچگری و شیوه معیشت مبتنی بر داداری، ساخت قلعه ها نسبت به دوران مفرغ کاهش می یابد لیکن مانند عصر مفرغ میانی و جدید همچنان استقرارهایی با حصار ضخیم و قطور در بلندی های مشرف به دره ها و رودخانه ها متداول می شود.
قلعه قهقهه؛ زندان امیران و شاهزادگان دوران صفوی
 قلعه و دژ مشهور و صعب العبور قهقهه در دهستان "یافت" از بخش هوراند در 85 کیلومتری شمال شرقی شهرستان مشگین شهر و در ارتفاع هزار متری بنا شده است که به لحاظ زندانی بودن افراد سیاسی در طول تاریخ، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
به دلیل صعب العبور بودن مسیر ورودی قلعه، تاکید کرد: از شگفتی های بی نظیر معماری این قلعه می توان به شبکه آبرسانی و ذخیره آب آن اشاره کرد که گفتنی است، تنها طریق به دست آوردن آب در این قلعه، جمع آوری آب های سطحی حاصل از آب باران و برف می باشد و این درحالی است که حوض های اب در مسیر آب باران، در دل سنگ و به ابعاد 50×10×2?5 و به تعداد 11 حوض است.
که مهمترین ویژگی قلعه قهقهه زندانی کردن امیران و شاهزادگان صفوی بویژه اسماعیل میرزا فرزند شاه طهماسب یکم صفوی است، گفت: خان احمد گیلانی والی گیلان را از دیگر زندانیان این قلعه می توان نام برد که در سال 975 ق به جرم شورش دستگیر و در زندان قهقهه زندانی شد.
قلعه خسرو؛ پادشاه قلعه های هفت گانه استان اردبیل
: این قلعه در 30 کیلومتری شمال غرب اردبیل قرار دارد بدون استفاده از ملات ساخته شده‌ و به دوره مفرغ جدید( 1700 تا 1450 سال پیش از میلاد) تعلق دارد.: سفال‌هایی از عصر مفرغ جدید و نشانه‌هایی از استقرار جوامع با ساختار پیچیده سیاسی و اجتماعی در این قلعه به دست آمده و بررسی ها نشان می دهد که قلعه‌های هفت‌گانه نقش محافظت از قلعه مرکزی خسرو را به عهده داشتند.
دیو قلعه سی، در آستانه محو از روی نقشه استان اردبیل
: این قلعه در شمال شرق مشگین‌شهر، مابین روستاهایی "قوزلو" و "کویج" و در پنج کیلومتری روستای کویج قرار گرفته‌است و این قلعه را از مسیر جاده? انار و قوزلو می‌توان بهتر دید. قلعه دارای طبقات مختلف بوده ولی متاسفانه هم اکنون قسمت بزرگی از آن از بین رفته ‌است: این قلعه طی شماره ثبتی 630 به ثبت آثار ملی کشورمان رسیده‌است.
قیز قلعه سی (قلعه دختر)؛ قدمتی به درازای تاریخ ساسانیان
 این قلعه یکی از مهمترین استحکامات طبیعی شهرستان نمین، در سه کیلومتری جنوب شرقی حور و قدمت آن به دوران ساسانی می رسد.
قلعه اولتان؛ یادگاری از دوره اشکانیان
بانیان قلعه اولتان اشکانیان هستند، تصریح کرد: روستایی در 3 کیلومتری جنوب شهرستان پارس آباد به نام اولتان وجود دارد که به همین خاطر این قلعه که در 500 متری این روستا احداث شده را اولتان نامگذاری کرده اند.
 در دوران سلجوقی و ایلخانی جاده قفقاز از میانه شروع می شده و پس از گذشتن از شهرستان های کوثر به اردبیل می رسیده و سپس از ارشق مشکین شهر به برزند گرمی و سپس به کناره های رود ارس مانند اولتان قلعه سی که در آن زمان ها با نام ورثان شناخته می شد؛ منتهی می شده و سپس به برذعه و بیلقان ادامه می یافته است. به منظور جلوگیری از فرسایش و نابودی این قلعه که به خاطر ساحل رود ارس بودن و مجاورت با کارخانه شن و ماسه است، باید اقدامات فوری صورت گیرد تا بتوانیم از این یادگار ارزشمند دوران درخشان تاریخ اردبیل صیانت کنیم.
قلعه کهنه؛ نمادی از شگفتی های معماری تاریخ
: این قلعه در ارتفاع شرقی"دره باغ نوروز" در شهرستان مشگین شهر و دارای سه برج و سه دیوار است که ارتفاع حصار از داخل قلعه بیش از چهار متر و از خارج بیش از هشت متر می باشد و تحت شماره 618 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
قلاع اورارتوری در دوران تاریخی آذربایجان جایگاه ویژه ای داشتند
 قلاع اورارتوری در دوران تاریخی آذربایجان جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده اند و آثار اورارتوری در دشت اردبیل- سراب، مشگین شهر و منطقه قره داغ شناسایی شده است.
وی افزود: با گسترش امپراطوری پارتیان به مناطق غربی و شمالغربی ایران و تصرف آتورپاتگان در دهه های پایانی قرن اول قبل از میلاد، منطقه مغان یکی از مهم ترین استقرارگاه های اشکانی شد و باید گفت که قلاع نظامی اشکانیان گرچه به خوبی در استان اردبیل مورد مطالعه قرار نگرفته لیکن محوطه هایی با اسم محلی دوه بوینی در منطقه موران مغان که در کنار قبور اشکانی واقع شده اند، شاید نشانگر استقرارگاه های نظامی پارتیان باشد به خصوص که سفال های اشکانی نیز از این محوطه گزارش شده است.
طهماسبی، ادامه داد: در بخش غربی استان اردبیل و در شهرستان نیر یکی از مهم ترین قلعه های نظامی اشکانی با نام محلی بوینی یوغون شناسایی شده است که در طی سال های اخیر مورد کاوش باستان شناسی قرار گرفته و آثاری از معماری و تدفین پارتی در آنجا بدست آمده است
قلاع ساسانی استان اردبیل با توجه به توپوگرافی زمین احداث شده است
 ساسانیان به دلیل درگیری های متعددی که با اقوام قفقازی و به ویژه قوم خزر داشتند، همچنین واقع شدن مهم ترین آتشکده ی ساسانی یعنی آذرگشنسب در آذربایجان، لزوم احداث پادگان ها و قلاع نظامی در آذربایجان و استان اردبیل را بیش از پیش احساس کردند.: امروزه آثاری از قلاع ساسانی در دربند قفقاز و نیز کهنه قلعه مشگین شهر، قیز قلعه سی و اولتان قلعه سی در مغان کشف شده و برخی نیز مورد کاوش باستان شناسی واقع شده است.: قلاع ساسانی استان اردبیل با سبک معماری خاص این دوره و با توجه به توپوگرافی زمین احداث شده است که اکثر این قلاع در کنار راه های ارتباطی این دوران و مسیرهای تجاری و لشگرکشی ها واقع شده است.
گسترش ساخت قلعه های نظامی در استان اردبیل با شروع دوران اسلامی
 با شروع دوران اسلامی ساخت قلعه های نظامی در استان اردبیل گسترش یافته است چراکه از یک سو درگیری های نظامی مسلمانان با اقوام ساکن قفقاز منجر به ساخت رباط ها و برج ها و پادگان های متعددی در شمال استان اردبیل می شود و از سوی دیگر زد و خورد های بابک خرمدینان با خلغی عباسی منجر به ساخت قلعه های صعب العبوری مانند قلعه ارشق دیو قلعه سی و قلعه یئل سویی در مشگین شهر و انگوت مغان می شود.قلعه برزند در گرمی مغان از جمله قلعه هایی است که عباسیان جهت مقابله با بابک خرمدین احداث کردند و طبق متون تاریخی نزدیک به یک سال نیروهای افشین در ن سکنی گزیدند. 

 منطقه خلخال از جمله مناطقی است که در دوران قرون میانی اسلام، مرکزی برای سکونت افراد مخالف حکومت مرکزی بوده است چراکه به دلیل کوهستانی بودن شهرستان خلخال نفوذ به قلاع آن بسیار سخت بوده است که برای مثال می توان به قلعه اندبیل، قلعه خشتی گیلوان و دوز قلعه سی کیوی اشاره کرد.
حصار شهر اردبیل تا دوران قاجار برقرار بوده است
ساخت قلعه در دوران قاجار نیز در استان اردبیل تداوم یافته است، عنوان کرد: یکی از مهم ترین این قلعه ها بازسازی دوباره قلعه کهنه مشگین شهر است و باید گفت که این قلعه در دوران ساسانی احداث شده و در دوران قاجار با حصار خشتی و تزیینات هندسی با برج های کنگره دار کاملا بازسازی شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
شهر اردبیل از دوران ایلخانی دارای باروها و حصارهایی بوده که محافظت از آن در مقابل هجوم دشمنان را بر عهده داشته است، خاطر نشان کرد: حصار شهر تا دوران قاجار برقرار بوده و شهر دارای 7 دروازه و ورودی اصلی بوده است ولی با شروع دوران پهلوی و ساخت شهرها براساس سیستم غربی و خیابان های عمود بر هم، باروها و حصار شهر اردبیل نیز از بین رفته و وضعیت فعلی برقرار شده است.


نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
کاوش های باستانی
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:24 عصر  

 

هیات باستان‌شناسی استقرارگاه باستانی چلو با اشاره به غنی‌تر بودن گورهای زنان عصر مفرغ از گورهای مردان، از کشف دانه‌های سوخته و همچنین گورهای میانی و متاخر این عصر خبر داد.

 چهارمین فصل کاوش در تپه چلو شهرستان جاجرم توسط باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیایی با هدف بررسی روابط و اشتراکات فرهنگی ایران و آسیای میانه در اواخر هزاره سوم و اوایل هزاره دوم پیش از میلاد انجام شد.

محدوده‌های کاوش شده در این فصل در غرب محوطه باستانی قرار داشت که بر اساس نتایج بررسی‌های ژئوفیزیک پیش‌بینی شده بود داده‌های مورد نیاز برای پاسخ‌گویی به پرسش‌های پژوهشی در این بخش‌ها کشف شود.

 بر اساس نتایج حاصل از کاوش، بخش غربی تپه چلو در اواخر هزاره چهارم و اوایل هزاره سوم پیش از میلاد در حاشیه استقرار اصلی قرار داشته و محدوده انبار محصولات کشاورزی بوده است.

 در دوره مفرغ با گسترش ابعاد استقرار، این منطقه بعنوان گورستان مورد استفاده قرار گرفته و گورهای معروف به نوع بلخی - مروی در آن پیدا شده است. این گورها از نظر زمانی مربوط به دوره مفرغ میانی و جدید هستند که از نظر شیوه‌های تدفین، نوع هدایای تدفینی و آداب خاکسپاری به «مجموعه باستان‌شناختی بلخی - مروی» در آسیای میانه شباهت زیادی دارند.

فضاهای مربوط به ذخیره‌سازی به شکل فضاهای دستکند نیمه زیرزمینی یا خمره‌های بزرگ ذخیره غلات که پایین‌تر از گورهای دوره مفرغ میانی و جدید هستند، گفت: این فضاها گاهی با دیوارک‌های جداکننده به چند بخش تقسیم شده‌اند و در برخی آثار حرارت‌دیدگی زیاد مشاهده می‌شود.

سازه‌های حرارت‌دیده به شکل اجاق‌های مستطیل شکل و گاهی دوقلو است که می‌توان اثر حرارت مداوم را در آنها شناسایی کرد که با توجه به شکل و میزان حرارت‌دیدگی این سازه‌ها، گمان می‌رود چنین فضاهایی برای استفاده‌های خانگی همچون فرآوری محصولات لبنی یا عصاره‌کشی از محصولات کشاورزی کاربرد داشته‌اند.

 شناور‌سازی خاک داخل خمره‌ها و خاکستر موجود در فضاهای دستکند به بازیابی دانه‌های ذغال شده غلاتی مانند جو و گندم و میوه انگور منجر شد که خود فرض کاربری خانگی این سازه‌های حرارتی را تقویت می‌کند.

با وجودی که شواهد مربوط به فعالیت‌های صنعتی از قبیل سرباره‌های فلز در فصول مختلف کاوش در تپه چلو دیده شده، تاکنون آثار کوره یا بوته‌های فلزگری در این محوطه شناسایی نشده است.

 در فصل چهارم کاوش در چلو همچنین چند گور مربوط به دوره مفرغ میانی و متاخر پیدا شده که مطابق معمولِ تدفین‌های همدوره در این محوطه، اجساد در آنها با جهت شرقی - غربی و بر پهلوی راست و به حالت خمیده همراه با تعدادی هدایای تدفینی و مقداری پیشکشی خوراکی متشکل از گوشت گوسفند یا بز دفن شده‌اند.

وی با اشاره به بررسی‌های انسان‌شناسی برای شناسایی ترکیب سنی و جنسی جامعه چلو که به کمک متخصصان انسان‌شناس لهستانی انجام شد، گفت: نتایج مقدماتی این بررسی‌ها نشان داده است، هدایای تدفینی بسته به سن و جنس مرده‌ها انتخاب شده و در اغلب موارد گورهای زنان از مردان غنی‌تر است.: نتایج اولیه همین بررسی‌ها، به ویژه بررسی الگوی سایش مینای دندانها نشان می‌دهد رژیم غذایی غالب بیشتر افراد مبتنی بر مصرف گوشت بوده و احتمالا نشان‌دهنده اقتصاد مبتنی بر دامداری است، این در حالی است که بیشتر جوامع همزمان در آسیای مرکزی و به طور کلی فرهنگ معروف به «مجموعه باستان‌شناختی باختر - مرو» بر مبنای اقتصاد کشاورزی و نظام زمینداری اداره می‌شده است.

 کاوش‌های تپه چلو از سال 1390 با همکاری موسسه مطالعات تمدن‌های اژه و خاور‌میانه وابسته به شورای تحقیقات ملی ایتالیا آغاز شده و تاکنون ادامه یافته است.

نتایج این کاوشها حاکی از روابط فرهنگی گسترده شمال شرق ایران با محدوده وسیعی از آسیای میانه شامل ازبکستان، تاجیکستان، افغانستان و ترکمنستان در اواخر عصر مفرغ است.

در واقع مجموعه مذکور نشان‌دهنده یک همگونی فرهنگی قابل توجه در منطقه وسیعی است که تقریبا تمام خاک خراسان بزرگ در دوره باستان را در برمی‌گرفته است و روابط فرهنگی و اقتصادی وسیعی با منطقه غرب ایران، به ویژه تمدن عیلام و سلسله سوم اور در بین‌النهرین داشته که نشان‌دهنده بالندگی فرهنگ خراسان در دوره‌های پیش از تاریخ است.


نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
قلعه های باستانی در مشکین شهر اردبیل
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:23 عصر  
قلعه ارشق 
قلعه تاریخی ارشق هم چون سایر قلعه های قره داغ آذربایجان در 62 کیلومتری شمال باختری مشگین شهر و در سواحل باختری رودخانه پر آب قرار دارد و دریک منطقه بی نظیر (از لحاظ طبیعت) واقع شده است. از نظر تاریخی، ارشق در منطقه ای قرار گرفته که در عهد اشکانیان و ساسانیان مهد تمدن باستان بوده و آثار به دست آمده از دل خاک نشان گر این واقعیت است. آثار عتیقه محدوده ارشق و آن چه از کندوکاو ارشق به دست آمده زینت بخش موزه ها بوده و ما را به یک دوره بی نظیر تاریخی رهنمون می سازد. ارشق را در کتاب های جغرافیایی قدیم جزو تومان مشگین به حساب آورده اند. چنان چه در سابقه تاریخی این مجموعه آمده است « تومان مشگین، در این 7 شهر است، مشگین، خیاو، انار، ارجق(ارشق) و اهرو تکتپه و کلیبر».
ارشق از نظر طبیعت منطقه بسیار زیبای مشگین شهر بوده و جالب ترین مراتع بهاره و پاییزه عشایر شاهسون می باشد. دهستان ارشق که «قلعه ارشق» به نام آن معروف شده است از خاور به خاک جمهوری آذربایجان، از باختر به دهستان مشگین خاوری و از شمال به دهستان برزند و اجارود و خروسلو محدود می شود. برای رسیدن به قلعه ارشق باید از میدان مرکزی مشگین شهر به طرف روستای نصیرآباد حرکت کرد و از روستای تنبق که در کنار رود پرآب قره سو بنا شده گذشت. قلعه ارشق روی یک صخره بسیار بلند کوهستانی بنا شده است که دارای برج ها و باروهای متعدد می باشد که در اثر گذشت ایام ویران شده وآن چه باقی مانده تعداد 4 عدد برج نیمه استوانه ای و یک اتاق بزرگ و بقایای دیواره قلعه است. قلعه ارشق از سه طرف به پرتگاه ها عمیق و مخوف کوهستانی مشرف می شود و تنها از یک سمت و بخش خاوری آن می توان به قلعه راه یافت. نوع سنگ های به کار رفته از سنگ های لاشه ای بوده و ملات آن از نوع ساروج آهکی می باشد. 
در مورد وجه تسمیه ارشق نیز باید یاد آور شویم در زمان اشکانیان که سرزمینی وسیع از جمله سرزمین آذربایجان را در تصرف داشتنند، به خاطر نبرد با دولت امپراطوری روم برای تسلط بر ارمنستان و ضمیمه آن نواحی به ایران و ایجاد منطقه حایل بین ایران و امپراطوری روم مهم ترین و بزرگ ترین لشکرکشی های تاریخی در آذربایجان انجام گرفته است و به علت نیاز به دفاع در مقابل هجوم دشمنان یا استقرار نیروهای تدافعی و احداث پادگان های نظامی ضرورت چنین ایجاب کرده که در تمام کوهستان های بلند و مهم استراتژیکی قره داغ آذربایجان، قلعه های نظامی احداث و ایجاد گردد. نام قلعه ارشق شاید مشتق از کلمه «ارشک» یا «اشک» که لقب شاهان اشکانی بوده گرفته شده و این قلعه نیز به نام یکی از شاهان آن سلسله بنا شده، و در درازای تاریخ به نام قلعه ارشق معروف گشته است و در حال حاضر آثار به دست آمده در محدوده ارشق این واقعیت را که قلعه ارشق از قلعه های نظامی دوره اشکانیان بوده است نشان می دهد. 
قلعه قهقهه در دهستان یافت از دهستان های بخش مرادلو و مابین روستای کنچوبه و مشیران و قریه آغاج چرچلو و در سمت خاور رودخانه دره رود و در فاصله 75 کیلومتری شمال مشکین شهر قرار دارد. قلعه قهقهه در منطقه قره داغ و با ارتفاع تقریبی 2500 متر از سطح دریا، دیوارهای بلند طبیعی و در میان صخره ها واقع شده است. دور تا دور قلعه پرتگاه خطرناک و عمودی شکل طبیعی بوده که گویی به دست بشر صخره ها پیرایش یافته است.وقایع و حوادثی که مورخین در مورد قلعه قهقهه ذکر کرده اند بیشتر مربوط به دوران صفویه است اما این بدان معنی نیست که قلعه در دوره صفویه ساخته شده است. طبق تحقیقات باستان شناسی به عمل آمده استقرار در این قلعه به دوران قبل از اسلام می رسد.راه ورودی این قلعه از ضلع شمالی آن می باشد که به عنوان یک قلعه نظامی مطرح بوده است.در دو طرف دروازه ورودی دو برج قرار دارد. عرض در ورودی 5/2 متر است و از جنس سنگ و آجر با طاق هلالی شکل که هنوز هم پابرجاست. این قلعه را کهندژ (قلعه قدیمی) نیز گفته اند.از دره رود تا بالای قلعه سه کیلومتر است که یک تفنگچی به آسانی می تواند از آن قلعه دفاع و مانع عبور و مرور نیرو شود. این قلعه مکان حادثه ساز و پرماجرای اوایل حکومت صفوی است که همواره نام آن با رعب و وحشت در دهان ها می شده و در گوش ها می پیچیده و زندان سیاسی در دوره صفویه بوده است. مصالح ساختمانی این قلعه شبیه قزقلعه سی (قلعه دختر) یا قافلان کوه از سنگ های رسوبی آجری و کرمی رنگ کاملا تراشیده با ملات آهک و گچ است. در این قلعه پنج استخر در بدنه کوه کنده اند که آب باران در آن ها جمع می شود. درسمت بالا در قله کوه اتاق هایی با پایه های قطور با آجر و سنگ ساخته شده است که مخصوص فرمانده قلعه (کوتوال) بوده است. زندان قلعه اتاقی است در بدنه‌ی کوه که سه دیوار آن پرتگاه و از یک طرف به داخل قلعه راه دارد. در سمت شمال باختری برج هشت ضلعی برای دیده بانی ساخته شده است.سلاطین صفوی، دشمنان مقتدررا در زندان قلعه حبس می کردند. از جمله آن هایی که به امر شاه طهماسب اول در قلعه زندانی شده اند، سام میرزا پسر شاه اسماعیل اول صفوی و برادر شاه طهماسب اول به مدت بیست سال و خان احمد گیلانی، امیرخان ترکمان، فرمانروای آذربایجان و امیرانی از امرای ترک، عرب، کرد و ارمنی بوده اند.  
کهنه قلعه: 
این قلعه در ورودی مشکین شهردرارتفاع 50 متری خاوری دره باغ نوروز وخیاوچای قرار گرفته و از 3 طرف با شیب تند به رودخانه خیاوچای منتهی می شود. در ضلع شمالی قلعه در داخل خیاوچای (باغ نوروز) سنگ نبشته ای موجود است که بر روی آن تاریخ 347 م. (هفتمین ماه از بیست و هفتمین سال از سلطنت شاپوردوم) نقش بسته است. این کتیبه اولین سنگ نبشته دوران ساسانی کشف شده در آذربایجان است. بنا به نوشته این سنگ نبشته، قلعه کهنه (کهنه قالا) به دستور نرسه هرمز، حکمران محلی منطقه مشکین شهر ساخته شده و شش سال به طول انجامیده و چندین دوره تعمیرات در آن صورت گرفته که آخرین تعمیر این قلعه در دوران زندیه می باشد.به گفته «محمدعلی مخلصی» در کتاب «فهرست بناهای تاریخی آذربایجان» اشیای سفالی و مفرغ به دست آمده از این قلعه در ضلع شمال غربی و پای دیوار قلعه مربوط به دوره های پیش از ساسانیان می باشد. طول ضلع شمالی قلعه 95 متر و ضلع جنوبی آن 115 متر می باشد. قلعه از 4 دیوار خشتی ، گلی و آجری که بر پایه های سنگی استوار شده است که در سه قسمت آن تاسیساتی حجره مانند، طویله و آخورهای متعدد ساخته شده است. در دو قسمت انتهایی قلعه که به دره خیاوچای مشرف است، نشانه هایی از دو برج کهنه با دیوارهای گلی گلداری که یادگار زینت های گم شده است، وجود دارد. از بالای دیوار، همه دره تیررس نگهبانان بوده است. با همه پوسیدگی دیوارها و برج و باروها، هنوز ته مانده ای از امنیت یک پناه گاه را می توان در آن احساس کرد. ارتفاع حصار در داخل بیش از چهار متر و از خارج بیش از هشت متر است. در این قلعه چون از دیرباز در تملک ارتش و سربازخانه دولتی بوده، اجازه هیچ گونه کندکاو و حفاری داده نشده است ولی احتمال می ورد قلعه کهنه در محل همان قلعه باستانی ساسانی بنا شده باشد که در کتیبه خطی دره، از قول نارسه هرمزد به آن اشاره شده است. این بنا سه برج دارد که قطر دیوار آن 1 متر می باشد
 قلعه قشلاق زاخور
قلعه قشلاق زاخور، قلعه ای قدیمی و بسیار دیدنی است. این قلعه در قسمت شمالی شهرستان مشگین شهر در بخش مشگین باختری در ارتفاعات کوهستانی بسیار دل انگیز واقع در قشلاق زاخور و کنار رودخانه قره سو قرار گرفته است و برای رسیدن به آن باید از روستاهای پریخان، قورت تپه – قره باغلار و صاحب دیوان عبور کرد تا به آخرین روستای این منطقه یعنی روستای دوست بیگلو رسید. قلعه در قشلاق همین روستا در کنار رودخانه قره سو قرار دارد.
قلعه قشلاق زاخور در بین مردم قلعه « قره لر» نیز خوانده می شود، زیرا در کنار آن قشلاق «قره لر» نیز واقع شده است. این قلعه در خاور روستای دوست بیگلو است و فاصله اش تا مشگین شهر حدود 50 کیلومتر است. راه کوهستانی قلعه از روستای دوست بیگلو از میان دره ای بسیار زیبا و پوشیده از بوته ها و درختچه های نیمه جنگلی و تنگ ارس یا سرو کوهی که در محل «پوروق» می گویند و قره تیکان یا خارسیاه و بوته های استپی و علوفه مرتعی و تمشک و نسترن می گذرد. قلعه زاخور بر روی صخره های کوهستانی با پایه های مستحکم ساخته شده و ارتفاع قلعه که از روستای دوست بیگلو بسیار جالب و تماشایی به نظر می رسد، حدود 200 متر است.
آثاری از قلعه بر روی صخره های بلند منطقه هنوز هم باقی مانده است. روی یکی از سه برج، سنگ های لاشه ای که با تیشه به اشکال مکعب درآمده برج هایی احداث کرده اند که این سنگ ها در ده ردیف از سنگ های محلی و تیشه ای در بنا به کار رفته اند. ملاط برج ها و باروها کلا از ساروج و مخلوطی از آهک و خاک رس زرد رنگ است. قلعه از طرف خاور و باختر و جنوب مشرف به پرتگاهی مخوف است و تنها از یک راه کوهستانی به فراز قلعه راه وجود دارد. سلطان ساوالان در سمت جنوبی این قلعه کاملا نمایان است.
در محوطه قلعه آثار زمین ساختی به صورت دایک و سنگ های خروجی از نوع بازالت و نوعی گرانیت و کنگلومرا و گدازه های فرسایش یافته آتشفشانی به چشم می خورد و قلعه بر روی یکی از گدازه های مخروطی مانند بنا شده است. در بخش جنوبی قلعه که مشرف به پرتگاه است یک غار طولانی به ارتفاع حدود 4 متر وجود دارد و احتمال می رود روزگاری مورد استفاده قرار می گرفته است. داخل غار بسیار تاریک وخوفناک است. در سمت خاوری قلعه تعدادی از برج های فروریخته به تعداد 5 برج به چشم می خورد که سنگ های دیواره آن هنوز در محل باقی مانده است. از این برج ها به عنوان قرار گاه نگهبانی استفاده می شده است.
از قراین و شواهد موجود چنین بر می آید که قلعه زاخور قشلاق از آثار دوره اشکانیان بوده است و آثار نظیر این قلعه درخود شهرستان مشگین شهر، مغان و هوراند در سطح گسترده ای وجود دارد که آغجا قلعه، برزند، ارشق و اولتان از این جمله هستند. شکی نیست که مشگین شهر در ادوار قبل از اسلام از نقاط معروف و منطقه تاریخی و نظامی آن روزگار بوده و آثار به دست آمده از حفاری ها که در موزه های تبریز و مراغه نگهداری می شود، دلالت بر صدق این ادعاست. بنابراین قلعه زاخور یا قره لر نیز یکی از استحکامات نظامی دروه اشکانی در منطقه بوده و بعدها نیز از این قلعه در حفاظت منطقه دربرابر تجاوز دشمنان بهره می جستند. به خصوص این که، این قلعه در منطقه ای قرار گرفته که از فراز آن می شود بر همه جهات، حتی نقاط بسیار دور مسلط ش
این بنا که طی شماره 630 به ثبت آثار ملی رسیده است به «قلعه دیو» که اهالی به آن «دیو قالاسی» می گویند، معروف است. این قلعه در شمال خاوری مشگین شهر ما بین روستای قوزلو و کویج و در دامنه کوه سبلان قرار دارد و از مسیر جاده انار – قوزلو می توان آن را بهتر دید. با توجه به موقعیت قلعه و اشراف کامل آن به مناطق اطراف، اهمیت فوق العاده سوق الجیشی آن زیاد بوده است. سفال های نخودی رنگ که از این قلعه به دست آمده، قدمت آن را به قبل از اسلام می رساند. قلعه با سنگ های بزرگ به ابعاد 60 سانتی متر در 2 متر و 10 سانتی متر به شیوه قلعه های اوراتورها بدون ملات ساخته شده و دارای طبقات مختلف بوده که قسمت اعظم آن از بین رفته است.


 
قلعه نودوز یا نودژ(بلعه داغ)
این قلعه در محلی بین اهر و مشگین شهر و در گردنه ای معروف به نودوز واقع شده است. این قلعه مربوط به دوره ساسانی است و دارای دو برج و یک دیوار مدور می باشد، که دو برج را به یکدیگر متصل می کند و در زیر آن برج دیگری واقع بوده که قسمت هایی از آن خراب شده و از بین رفته است. مصالحی که در این بنا به کار رفته، از سنگ های تراشیده قالبی است که به وسیله ملات ساروج در هم آمیخته است. در دوره اسلامی و احتمالا اوایل اسلام بر فراز قلعه تاسیسات دیگری ساخته شده است که از خشت خام می باشد. وجود باران های مداوم، خشت های گلی را فرسوده و از بین برده است و تنها اثری از آن ها باقی مانده است. قلعه فقط در بخشی که به جاده و گردنه مشرف است، تاسیساتی دارد. طرف دیگر آن دره بسیار عمیق و وحشتناک است که راه به جایی ندارد.


 
آغجه قلعه 
این قلعه که از مصالح سنگ، خشت، ملاط گچ و آهک ساخته شده است، ‌در سینه کش کوه سنگی، حوالی چتین دره و قریه قره تپه مشگین شهر قرار دارد. درازای قلعه از فصل مشترک برج ها با حصار 50 متر و قطر برج ها 5/8 متر است. ارتفاع آن از راه سنگی 5/3 متر و از دیوار خشتی حداکثر دو متر می باشد. در داخل قلعه و در سطح کوه و محل هایی که حفاری شده، سفالینه های منسوب به هزاره اول قبل از میلاد پیدا شده است. علاوه بر قلعه های یاد شده، می توان به قلعه هیر، در جنوب خاوری اردبیل، قیز قلعه سی گرمی، دیو قلعه سی روستای کویج مشگین شهر نیز اشاره کرد.


 
محوطه قره قلعه گللر محمدحسن
  این محوطه در بخش مرکزی و در14 کیلومتری ضلع غربی مشگین شهر واقع شده است. در این محوطه بر روی تخته سنگی بزرگ نقش‌هایی از بزکوهی، انسان و دیگر جانداران به چشم می خورد ، تعداد آنها کم تر از ده مورد است که دوره حکاکی آنها همگون دیگرمحوطه های مکشوفه در آن دیار است.


 
کاروانسرای قانلی بولاغ
کاروانسرای قاتلی بولاغ در در گوشه جنوب شرقی روستای مرزی قانلی بولاغ (سرباز وطن) و در بخش ارشق شهرستان مشکین شهر و در 38 درجه و 49 دقیقه و 36 ثانیه عرض شمالی و 48 درجه و 1 دقیقه و 23 ثانیه طول شرقی واقع شده که ارتفاع آن از سطح دریا 1550 متر می باشد. این بنا در دوره آرامش سیاسی عهد صفوی و به احتمال زیاد در زمان شاه عباس، به سبک چهار ایوانی ساخته شده و به کاروانسرای شاه عباسی معروف است. کاروانسرای قانلی بولاغ در ابتدا به عنوان پناهگاهی برای استراحت کاروانیان بوده و تا حدود 80 سال پیش عشایران منطقه از این مکان به صورت دسته جمعی به عنوان خانه مسکونی قشلاقی استفاده می کرده اند. مساحت کل بنا 20247 متر مربع و مساحت حیاط مرکزی آن 640 مرت مربع است و درب وودی از ایوان جنوبی باز می شود. درو تا دور حیاط 24 اتاق رو به حیاط جهت تبادل کالا و استراحت مسافرین طراحی شده و 8 شترخان و بارانداز برای نگهداری شتر ها و کالاها و 4 فضا برای خدمت رسانی و 3 حجره در بین هر دو شتر خان جهت استقرار همراهان و نگهبانان طراحی شده است. این کاروان سرا در زمینی به مساحت 800 متر مربع احداث شده و مصالح به کار رفته در آن از سنگ و آجر است این بنا دارای حیاط و هشت تالار مستطیل شکل بوده که سقف بنا به صورت رومی‌و گهواره‌ای پوشش داده شده و درون هر کدام از تالار‌ها نیز دارای قاقچه‌های متعدد است. این کاروان سرا چند شاخصه مهم دارد که آن را از سایر کاروان سراها و ابینه‌های تاریخی متمایز می‌سازد ویژگی اول کاروان سرای قانلی بولاغ،‌ واقع شدن آن در مسیر جاده‌ی ابریشم است و واقع شدن کاروان سرا در نقطه‌ی صفر مرزی جمهوری آذربایجان و ایران دومین شاخصه آن است که محور خوبی برای توسعه‌ی گردشگری است و شیوه‌ی معماری خاص اسلامی به کار رفته در آن از ویژگی‌های دیگر است که آن را متمایز ساخته است. کاروان سرای قانلی بولاغ در زمان صفویان از اهمیت زیادی برخوردار بوده و همواره مورد استفاده‌ی تجار و بازرگانان ایرانی که با کشورهای شمالی از جمله روسیه در ارتباط بودند قرار می‌گرفته است. این کاروان سرا تا عهد قاجار مورد استفاده بود و بعد از آن از رونق افتاده است و این اثر با شماره 1009016 در فهرست ملی آثار کشور به ثبت رسیده است. این مقبره در باغ سبز و با صفایی که قبرستان قدیمی مشگین شهر بوده در مرکز شهرو منسوب به شیخ حیدر، پدر شاه اسماعیل اول می باشد. داخل مقبره از دو طبقه تحتانی و فوقانی تشکیل شده است .برج بلندی به ارتفاع تقریبی 18 متر و به قطر 5/10 متر به صورت استوانه ای است که در چهار سوی آن نمای درگاه مانندی با تزیینات معقلی تعبیه نموده و ورودی اصلی فوقانی را در جبهه باختری قرار داده اند. سرداب آن زیر برج قرار دارد و دارای یک در ورودی در شمال برج است. در قرن اخیر اتاق و راهرویی بزرگ برای بیتوته متولی بنا و زایران ساخته بودند که با راه پله و راهرو به سرداب متصل می شد. امروزه که این اتاق ها را برچیده اند، در ورودی اصلی نمایان شده و تزیینات آن به خوبی دیده می شود. طاق این قسمت بر روی ستون آجری در وسط و دیواره های جانبی قرار دارد. مدفن شیخ حیدر در منتهی الیه سردابه قرار گرفته است. پلان برج یا اتاق فوقانی به شکل دوازده ضلعی منظمی است که هر ضلع آن 20/2 متر می باشد و به علت احداث شیارهای سراسری در سطح داخلی برج، بنا بلندتر ساخته شده و ارتفاع بیش تری دارد. دیوارهای جانبی داخل قبلا دارای تزیینات گچ بری بوده که به مرور زمان از بین رفته است. امروزه در داخل بنا هیچ گونه تزیینی وجود ندارد . در ورودی و سه پنجره آن با مقرنس کاری گچی و کاشی تزیین شده است و قاب محرابی شکل بر همه جای بنا دیده شده می شود. در دو سوی در ورودی، دوگل پر و دو قطعه سنگ رسوبی کرم رنگ به ابعاد 80× 70 سانتی متر کنده کاری شده که به دوره پیش از صفویه منسوب است. قسمت بالا با باریکه های گوشه و کمی بالاتر با طاقچه های نیمه مدور که بالای آن ها مقرنس کاری آجری است، بلندتر جلوه می کند. قاب و نمای محراب مانند سردر و پنجره های مسدود و به رنگ های سیاه، آبی سیر و سفید در قرنیس، کاشی لعاب، شکاف روکار آجری با کاشی های مربع آبی روشن که طرح سراسری و اسامی مقدسی تشکیل می دهند و هم چنین سفال بدون لعاب قرمز در کتیبه های خراب شده در دور سردر، مجموعه زیبایی های معماری آن را تشکیل می دهد. این بنا از خارج با کاشی های فیروزه ای رنگ به آیات 27 - 28 و 29 سوره فتح و همچنین لفظ «جَل جلالُهُ» در اشکال مختلف و با خط کوفی بنایی مزین گشته است.
 

نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
قلعه های باستانی در مشکین شهر
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:22 عصر  
سنگ نبشته پهلوی(شاپور دوم ساسانی) مشگین شهر 
این اثر متعلق به دوران سوم در 300 متری خاور میدان اصلی مشگین شهر واقع است. این سنگ دارای درازا و پهنای تقریبی 5/5 متر و ارتفاقی در همین حدود است و در کنار رودخانه ای فرعی که از کنار باغ نوروز گدشته و به خیاو چای می ریزد، واقع شده است. کتیبه در 21 سطر کنده شده است و دو علامت خانوادگی در کنار آن نقر شده که دارای اهمیت هستند. نکته ای که در مورد این کتیبه شایان ذکر است این که قبل از کشف آن، هیچ کتیبه ساسانی در آذربایجان پیدا نشده بود.
قلعه ارشق 
قلعه تاریخی ارشق هم چون سایر قلعه های قره داغ آذربایجان در 62 کیلومتری شمال باختری مشگین شهر و در سواحل باختری رودخانه پر آب قرار دارد و دریک منطقه بی نظیر (از لحاظ طبیعت) واقع شده است. از نظر تاریخی، ارشق در منطقه ای قرار گرفته که در عهد اشکانیان و ساسانیان مهد تمدن باستان بوده و آثار به دست آمده از دل خاک نشان گر این واقعیت است. آثار عتیقه محدوده ارشق و آن چه از کندوکاو ارشق به دست آمده زینت بخش موزه ها بوده و ما را به یک دوره بی نظیر تاریخی رهنمون می سازد. ارشق را در کتاب های جغرافیایی قدیم جزو تومان مشگین به حساب آورده اند. چنان چه در سابقه تاریخی این مجموعه آمده است « تومان مشگین، در این 7 شهر است، مشگین، خیاو، انار، ارجق(ارشق) و اهرو تکتپه و کلیبر».
ارشق از نظر طبیعت منطقه بسیار زیبای مشگین شهر بوده و جالب ترین مراتع بهاره و پاییزه عشایر شاهسون می باشد. دهستان ارشق که «قلعه ارشق» به نام آن معروف شده است از خاور به خاک جمهوری آذربایجان، از باختر به دهستان مشگین خاوری و از شمال به دهستان برزند و اجارود و خروسلو محدود می شود. برای رسیدن به قلعه ارشق باید از میدان مرکزی مشگین شهر به طرف روستای نصیرآباد حرکت کرد و از روستای تنبق که در کنار رود پرآب قره سو بنا شده گذشت. قلعه ارشق روی یک صخره بسیار بلند کوهستانی بنا شده است که دارای برج ها و باروهای متعدد می باشد که در اثر گذشت ایام ویران شده وآن چه باقی مانده تعداد 4 عدد برج نیمه استوانه ای و یک اتاق بزرگ و بقایای دیواره قلعه است. قلعه ارشق از سه طرف به پرتگاه ها عمیق و مخوف کوهستانی مشرف می شود و تنها از یک سمت و بخش خاوری آن می توان به قلعه راه یافت. نوع سنگ های به کار رفته از سنگ های لاشه ای بوده و ملات آن از نوع ساروج آهکی می باشد. 
در مورد وجه تسمیه ارشق نیز باید یاد آور شویم در زمان اشکانیان که سرزمینی وسیع از جمله سرزمین آذربایجان را در تصرف داشتنند، به خاطر نبرد با دولت امپراطوری روم برای تسلط بر ارمنستان و ضمیمه آن نواحی به ایران و ایجاد منطقه حایل بین ایران و امپراطوری روم مهم ترین و بزرگ ترین لشکرکشی های تاریخی در آذربایجان انجام گرفته است و به علت نیاز به دفاع در مقابل هجوم دشمنان یا استقرار نیروهای تدافعی و احداث پادگان های نظامی ضرورت چنین ایجاب کرده که در تمام کوهستان های بلند و مهم استراتژیکی قره داغ آذربایجان، قلعه های نظامی احداث و ایجاد گردد. نام قلعه ارشق شاید مشتق از کلمه «ارشک» یا «اشک» که لقب شاهان اشکانی بوده گرفته شده و این قلعه نیز به نام یکی از شاهان آن سلسله بنا شده، و در درازای تاریخ به نام قلعه ارشق معروف گشته است و در حال حاضر آثار به دست آمده در محدوده ارشق این واقعیت را که قلعه ارشق از قلعه های نظامی دوره اشکانیان بوده است نشان می دهد. 
قلعه قهقهه در دهستان یافت از دهستان های بخش مرادلو و مابین روستای کنچوبه و مشیران و قریه آغاج چرچلو و در سمت خاور رودخانه دره رود و در فاصله 75 کیلومتری شمال مشکین شهر قرار دارد. قلعه قهقهه در منطقه قره داغ و با ارتفاع تقریبی 2500 متر از سطح دریا، دیوارهای بلند طبیعی و در میان صخره ها واقع شده است. دور تا دور قلعه پرتگاه خطرناک و عمودی شکل طبیعی بوده که گویی به دست بشر صخره ها پیرایش یافته است.وقایع و حوادثی که مورخین در مورد قلعه قهقهه ذکر کرده اند بیشتر مربوط به دوران صفویه است اما این بدان معنی نیست که قلعه در دوره صفویه ساخته شده است. طبق تحقیقات باستان شناسی به عمل آمده استقرار در این قلعه به دوران قبل از اسلام می رسد.راه ورودی این قلعه از ضلع شمالی آن می باشد که به عنوان یک قلعه نظامی مطرح بوده است.در دو طرف دروازه ورودی دو برج قرار دارد. عرض در ورودی 5/2 متر است و از جنس سنگ و آجر با طاق هلالی شکل که هنوز هم پابرجاست. این قلعه را کهندژ (قلعه قدیمی) نیز گفته اند.از دره رود تا بالای قلعه سه کیلومتر است که یک تفنگچی به آسانی می تواند از آن قلعه دفاع و مانع عبور و مرور نیرو شود. این قلعه مکان حادثه ساز و پرماجرای اوایل حکومت صفوی است که همواره نام آن با رعب و وحشت در دهان ها می شده و در گوش ها می پیچیده و زندان سیاسی در دوره صفویه بوده است. مصالح ساختمانی این قلعه شبیه قزقلعه سی (قلعه دختر) یا قافلان کوه از سنگ های رسوبی آجری و کرمی رنگ کاملا تراشیده با ملات آهک و گچ است. در این قلعه پنج استخر در بدنه کوه کنده اند که آب باران در آن ها جمع می شود. درسمت بالا در قله کوه اتاق هایی با پایه های قطور با آجر و سنگ ساخته شده است که مخصوص فرمانده قلعه (کوتوال) بوده است. زندان قلعه اتاقی است در بدنه‌ی کوه که سه دیوار آن پرتگاه و از یک طرف به داخل قلعه راه دارد. در سمت شمال باختری برج هشت ضلعی برای دیده بانی ساخته شده است.سلاطین صفوی، دشمنان مقتدررا در زندان قلعه حبس می کردند. از جمله آن هایی که به امر شاه طهماسب اول در قلعه زندانی شده اند، سام میرزا پسر شاه اسماعیل اول صفوی و برادر شاه طهماسب اول به مدت بیست سال و خان احمد گیلانی، امیرخان ترکمان، فرمانروای آذربایجان و امیرانی از امرای ترک، عرب، کرد و ارمنی بوده اند.  
کهنه قلعه: 
این قلعه در ورودی مشکین شهردرارتفاع 50 متری خاوری دره باغ نوروز وخیاوچای قرار گرفته و از 3 طرف با شیب تند به رودخانه خیاوچای منتهی می شود. در ضلع شمالی قلعه در داخل خیاوچای (باغ نوروز) سنگ نبشته ای موجود است که بر روی آن تاریخ 347 م. (هفتمین ماه از بیست و هفتمین سال از سلطنت شاپوردوم) نقش بسته است. این کتیبه اولین سنگ نبشته دوران ساسانی کشف شده در آذربایجان است. بنا به نوشته این سنگ نبشته، قلعه کهنه (کهنه قالا) به دستور نرسه هرمز، حکمران محلی منطقه مشکین شهر ساخته شده و شش سال به طول انجامیده و چندین دوره تعمیرات در آن صورت گرفته که آخرین تعمیر این قلعه در دوران زندیه می باشد.به گفته «محمدعلی مخلصی» در کتاب «فهرست بناهای تاریخی آذربایجان» اشیای سفالی و مفرغ به دست آمده از این قلعه در ضلع شمال غربی و پای دیوار قلعه مربوط به دوره های پیش از ساسانیان می باشد. طول ضلع شمالی قلعه 95 متر و ضلع جنوبی آن 115 متر می باشد. قلعه از 4 دیوار خشتی ، گلی و آجری که بر پایه های سنگی استوار شده است که در سه قسمت آن تاسیساتی حجره مانند، طویله و آخورهای متعدد ساخته شده است. در دو قسمت انتهایی قلعه که به دره خیاوچای مشرف است، نشانه هایی از دو برج کهنه با دیوارهای گلی گلداری که یادگار زینت های گم شده است، وجود دارد. از بالای دیوار، همه دره تیررس نگهبانان بوده است. با همه پوسیدگی دیوارها و برج و باروها، هنوز ته مانده ای از امنیت یک پناه گاه را می توان در آن احساس کرد. ارتفاع حصار در داخل بیش از چهار متر و از خارج بیش از هشت متر است. در این قلعه چون از دیرباز در تملک ارتش و سربازخانه دولتی بوده، اجازه هیچ گونه کندکاو و حفاری داده نشده است ولی احتمال می ورد قلعه کهنه در محل همان قلعه باستانی ساسانی بنا شده باشد که در کتیبه خطی دره، از قول نارسه هرمزد به آن اشاره شده است. این بنا سه برج دارد که قطر دیوار آن 1 متر می باشد
 قلعه قشلاق زاخور
قلعه قشلاق زاخور، قلعه ای قدیمی و بسیار دیدنی است. این قلعه در قسمت شمالی شهرستان مشگین شهر در بخش مشگین باختری در ارتفاعات کوهستانی بسیار دل انگیز واقع در قشلاق زاخور و کنار رودخانه قره سو قرار گرفته است و برای رسیدن به آن باید از روستاهای پریخان، قورت تپه – قره باغلار و صاحب دیوان عبور کرد تا به آخرین روستای این منطقه یعنی روستای دوست بیگلو رسید. قلعه در قشلاق همین روستا در کنار رودخانه قره سو قرار دارد.
قلعه قشلاق زاخور در بین مردم قلعه « قره لر» نیز خوانده می شود، زیرا در کنار آن قشلاق «قره لر» نیز واقع شده است. این قلعه در خاور روستای دوست بیگلو است و فاصله اش تا مشگین شهر حدود 50 کیلومتر است. راه کوهستانی قلعه از روستای دوست بیگلو از میان دره ای بسیار زیبا و پوشیده از بوته ها و درختچه های نیمه جنگلی و تنگ ارس یا سرو کوهی که در محل «پوروق» می گویند و قره تیکان یا خارسیاه و بوته های استپی و علوفه مرتعی و تمشک و نسترن می گذرد. قلعه زاخور بر روی صخره های کوهستانی با پایه های مستحکم ساخته شده و ارتفاع قلعه که از روستای دوست بیگلو بسیار جالب و تماشایی به نظر می رسد، حدود 200 متر است.
آثاری از قلعه بر روی صخره های بلند منطقه هنوز هم باقی مانده است. روی یکی از سه برج، سنگ های لاشه ای که با تیشه به اشکال مکعب درآمده برج هایی احداث کرده اند که این سنگ ها در ده ردیف از سنگ های محلی و تیشه ای در بنا به کار رفته اند. ملاط برج ها و باروها کلا از ساروج و مخلوطی از آهک و خاک رس زرد رنگ است. قلعه از طرف خاور و باختر و جنوب مشرف به پرتگاهی مخوف است و تنها از یک راه کوهستانی به فراز قلعه راه وجود دارد. سلطان ساوالان در سمت جنوبی این قلعه کاملا نمایان است.
در محوطه قلعه آثار زمین ساختی به صورت دایک و سنگ های خروجی از نوع بازالت و نوعی گرانیت و کنگلومرا و گدازه های فرسایش یافته آتشفشانی به چشم می خورد و قلعه بر روی یکی از گدازه های مخروطی مانند بنا شده است. در بخش جنوبی قلعه که مشرف به پرتگاه است یک غار طولانی به ارتفاع حدود 4 متر وجود دارد و احتمال می رود روزگاری مورد استفاده قرار می گرفته است. داخل غار بسیار تاریک وخوفناک است. در سمت خاوری قلعه تعدادی از برج های فروریخته به تعداد 5 برج به چشم می خورد که سنگ های دیواره آن هنوز در محل باقی مانده است. از این برج ها به عنوان قرار گاه نگهبانی استفاده می شده است.
از قراین و شواهد موجود چنین بر می آید که قلعه زاخور قشلاق از آثار دوره اشکانیان بوده است و آثار نظیر این قلعه درخود شهرستان مشگین شهر، مغان و هوراند در سطح گسترده ای وجود دارد که آغجا قلعه، برزند، ارشق و اولتان از این جمله هستند. شکی نیست که مشگین شهر در ادوار قبل از اسلام از نقاط معروف و منطقه تاریخی و نظامی آن روزگار بوده و آثار به دست آمده از حفاری ها که در موزه های تبریز و مراغه نگهداری می شود، دلالت بر صدق این ادعاست. بنابراین قلعه زاخور یا قره لر نیز یکی از استحکامات نظامی دروه اشکانی در منطقه بوده و بعدها نیز از این قلعه در حفاظت منطقه دربرابر تجاوز دشمنان بهره می جستند. به خصوص این که، این قلعه در منطقه ای قرار گرفته که از فراز آن می شود بر همه جهات، حتی نقاط بسیار دور مسلط ش
این بنا که طی شماره 630 به ثبت آثار ملی رسیده است به «قلعه دیو» که اهالی به آن «دیو قالاسی» می گویند، معروف است. این قلعه در شمال خاوری مشگین شهر ما بین روستای قوزلو و کویج و در دامنه کوه سبلان قرار دارد و از مسیر جاده انار – قوزلو می توان آن را بهتر دید. با توجه به موقعیت قلعه و اشراف کامل آن به مناطق اطراف، اهمیت فوق العاده سوق الجیشی آن زیاد بوده است. سفال های نخودی رنگ که از این قلعه به دست آمده، قدمت آن را به قبل از اسلام می رساند. قلعه با سنگ های بزرگ به ابعاد 60 سانتی متر در 2 متر و 10 سانتی متر به شیوه قلعه های اوراتورها بدون ملات ساخته شده و دارای طبقات مختلف بوده که قسمت اعظم آن از بین رفته است.


 
قلعه نودوز یا نودژ(بلعه داغ)
این قلعه در محلی بین اهر و مشگین شهر و در گردنه ای معروف به نودوز واقع شده است. این قلعه مربوط به دوره ساسانی است و دارای دو برج و یک دیوار مدور می باشد، که دو برج را به یکدیگر متصل می کند و در زیر آن برج دیگری واقع بوده که قسمت هایی از آن خراب شده و از بین رفته است. مصالحی که در این بنا به کار رفته، از سنگ های تراشیده قالبی است که به وسیله ملات ساروج در هم آمیخته است. در دوره اسلامی و احتمالا اوایل اسلام بر فراز قلعه تاسیسات دیگری ساخته شده است که از خشت خام می باشد. وجود باران های مداوم، خشت های گلی را فرسوده و از بین برده است و تنها اثری از آن ها باقی مانده است. قلعه فقط در بخشی که به جاده و گردنه مشرف است، تاسیساتی دارد. طرف دیگر آن دره بسیار عمیق و وحشتناک است که راه به جایی ندارد.


 
آغجه قلعه 
این قلعه که از مصالح سنگ، خشت، ملاط گچ و آهک ساخته شده است، ‌در سینه کش کوه سنگی، حوالی چتین دره و قریه قره تپه مشگین شهر قرار دارد. درازای قلعه از فصل مشترک برج ها با حصار 50 متر و قطر برج ها 5/8 متر است. ارتفاع آن از راه سنگی 5/3 متر و از دیوار خشتی حداکثر دو متر می باشد. در داخل قلعه و در سطح کوه و محل هایی که حفاری شده، سفالینه های منسوب به هزاره اول قبل از میلاد پیدا شده است. علاوه بر قلعه های یاد شده، می توان به قلعه هیر، در جنوب خاوری اردبیل، قیز قلعه سی گرمی، دیو قلعه سی روستای کویج مشگین شهر نیز اشاره کرد.


 
محوطه قره قلعه گللر محمدحسن
  این محوطه در بخش مرکزی و در14 کیلومتری ضلع غربی مشگین شهر واقع شده است. در این محوطه بر روی تخته سنگی بزرگ نقش‌هایی از بزکوهی، انسان و دیگر جانداران به چشم می خورد ، تعداد آنها کم تر از ده مورد است که دوره حکاکی آنها همگون دیگرمحوطه های مکشوفه در آن دیار است.


 
کاروانسرای قانلی بولاغ
کاروانسرای قاتلی بولاغ در در گوشه جنوب شرقی روستای مرزی قانلی بولاغ (سرباز وطن) و در بخش ارشق شهرستان مشکین شهر و در 38 درجه و 49 دقیقه و 36 ثانیه عرض شمالی و 48 درجه و 1 دقیقه و 23 ثانیه طول شرقی واقع شده که ارتفاع آن از سطح دریا 1550 متر می باشد. این بنا در دوره آرامش سیاسی عهد صفوی و به احتمال زیاد در زمان شاه عباس، به سبک چهار ایوانی ساخته شده و به کاروانسرای شاه عباسی معروف است. کاروانسرای قانلی بولاغ در ابتدا به عنوان پناهگاهی برای استراحت کاروانیان بوده و تا حدود 80 سال پیش عشایران منطقه از این مکان به صورت دسته جمعی به عنوان خانه مسکونی قشلاقی استفاده می کرده اند. مساحت کل بنا 20247 متر مربع و مساحت حیاط مرکزی آن 640 مرت مربع است و درب وودی از ایوان جنوبی باز می شود. درو تا دور حیاط 24 اتاق رو به حیاط جهت تبادل کالا و استراحت مسافرین طراحی شده و 8 شترخان و بارانداز برای نگهداری شتر ها و کالاها و 4 فضا برای خدمت رسانی و 3 حجره در بین هر دو شتر خان جهت استقرار همراهان و نگهبانان طراحی شده است. این کاروان سرا در زمینی به مساحت 800 متر مربع احداث شده و مصالح به کار رفته در آن از سنگ و آجر است این بنا دارای حیاط و هشت تالار مستطیل شکل بوده که سقف بنا به صورت رومی‌و گهواره‌ای پوشش داده شده و درون هر کدام از تالار‌ها نیز دارای قاقچه‌های متعدد است. این کاروان سرا چند شاخصه مهم دارد که آن را از سایر کاروان سراها و ابینه‌های تاریخی متمایز می‌سازد ویژگی اول کاروان سرای قانلی بولاغ،‌ واقع شدن آن در مسیر جاده‌ی ابریشم است و واقع شدن کاروان سرا در نقطه‌ی صفر مرزی جمهوری آذربایجان و ایران دومین شاخصه آن است که محور خوبی برای توسعه‌ی گردشگری است و شیوه‌ی معماری خاص اسلامی به کار رفته در آن از ویژگی‌های دیگر است که آن را متمایز ساخته است. کاروان سرای قانلی بولاغ در زمان صفویان از اهمیت زیادی برخوردار بوده و همواره مورد استفاده‌ی تجار و بازرگانان ایرانی که با کشورهای شمالی از جمله روسیه در ارتباط بودند قرار می‌گرفته است. این کاروان سرا تا عهد قاجار مورد استفاده بود و بعد از آن از رونق افتاده است و این اثر با شماره 1009016 در فهرست ملی آثار کشور به ثبت رسیده است.
 مقبره شیخ حیدر 

نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
قلعه های باستانی در اردبیل و مشکین شهر
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:19 عصر  

اردبیل با گستردگی شمالی- جنوبی در شمالغرب ایران و بخش شرقی فلات آذربایجان شامل دشت های میان کوهی و قلل مرتفع می باشد، این استان بدلیل دارا بودن اکو سیستم متنوع و عوارض جغرافیایی گوناگون بستر مناسبی جهت استقرار انسانی در دوران مختلف زندگی بشر بوده است.با وجود اینکه در سطح کشور به عنوان استان گردشگری و قطب آبهای گرم و معدنی شناخته می شود، اما وجود آثار تاریخی و باستانی از جمله کاروانسراها، قلعه ها و دژهای مستحکم و با ارزش یکی از مهمترین ویژگی های استان اردبیل به شمار می رود که همه ساله گردشگران و توریست های بسیاری را از همه جای ایران و جهان به خود جذب می کند.
لازم به ذکر است که استان اردبیل در طول تاریخ به عنوان مرکز حکومت صفویان بوده و از این جهت اهمیت بسیاری را داشته است که این مهم سبب به وجود آمدن و ساخته شدن قلعه های باستانی و تاریخی بسیاری در سطح استان شده است که به حقیقت باید آنها را گنجینه تاریخ و پنهان گردشگری توصیف کرد.
در همین راستا و برای کسب اطلاعات بیشتر به سراغ یحیی نقی زاده مدیر کل سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل می رویم، تا در این گزارش برخی از قلعه های استان و تاریخچه آنها را به اختصار معرفی کنیم.
ساخت قلعه در محدوده استان اردبیل از دوران مفرغ رایج بوده است

طبق شواهد باستان شناسی ساخت قلعه در محدوده استان از دوران مفرغ رایج بوده است، افزود: دوران مفرغ به سه دوره قدیم، میانی و جدید تقسیم می شود و عصر مفرغ قدیم که در شمالغرب ایران دارای فرهنگ موسوم به کورا ارس است، دارای معماری با پلان مدور است.
در معماری این فرهنگ دور تادور روستا و مراکز عمده استقراری حصار و دیوارهای دفاعی احداث می گردید که نمونه این گونه حصارها در محوطه کهنه شهر چالدران مشاهده شده است.
 همزمان با شروع عصر مفرغ میانی ساخت قلعه در شمال استان اردبیل به خصوص منطقه مشگین شهر رواج می یابد و طبق بررسی های باستان شناسی صورت گرفته، در قلعه خسرو و بهمن قلعه در حد فاصل اردبیل- مشگین شهر باروهای برج دار با مصالح تخته سنگ های بزرگ و خشکه چین متعلق به دوران میانی مفرغ کشف شده است. در مفرغ میانی و جدید بر خلاف دوران مفرغ قدیم استقرارها در ارتفاعات و بلندی ها بیشتر می شود و شکل گیری محوطه ها در فراز کوه ها و ارتفاعات با اندیشه های دفاعی گره خورده است.
 در دوران عصر آهن با رواج کوچگری و شیوه معیشت مبتنی بر داداری، ساخت قلعه ها نسبت به دوران مفرغ کاهش می یابد لیکن مانند عصر مفرغ میانی و جدید همچنان استقرارهایی با حصار ضخیم و قطور در بلندی های مشرف به دره ها و رودخانه ها متداول می شود.
قلعه قهقهه؛ زندان امیران و شاهزادگان دوران صفوی
 قلعه و دژ مشهور و صعب العبور قهقهه در دهستان "یافت" از بخش هوراند در 85 کیلومتری شمال شرقی شهرستان مشگین شهر و در ارتفاع هزار متری بنا شده است که به لحاظ زندانی بودن افراد سیاسی در طول تاریخ، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
به دلیل صعب العبور بودن مسیر ورودی قلعه، تاکید کرد: از شگفتی های بی نظیر معماری این قلعه می توان به شبکه آبرسانی و ذخیره آب آن اشاره کرد که گفتنی است، تنها طریق به دست آوردن آب در این قلعه، جمع آوری آب های سطحی حاصل از آب باران و برف می باشد و این درحالی است که حوض های اب در مسیر آب باران، در دل سنگ و به ابعاد 50×10×2?5 و به تعداد 11 حوض است.
که مهمترین ویژگی قلعه قهقهه زندانی کردن امیران و شاهزادگان صفوی بویژه اسماعیل میرزا فرزند شاه طهماسب یکم صفوی است، گفت: خان احمد گیلانی والی گیلان را از دیگر زندانیان این قلعه می توان نام برد که در سال 975 ق به جرم شورش دستگیر و در زندان قهقهه زندانی شد.
قلعه خسرو؛ پادشاه قلعه های هفت گانه استان اردبیل
: این قلعه در 30 کیلومتری شمال غرب اردبیل قرار دارد بدون استفاده از ملات ساخته شده‌ و به دوره مفرغ جدید( 1700 تا 1450 سال پیش از میلاد) تعلق دارد.: سفال‌هایی از عصر مفرغ جدید و نشانه‌هایی از استقرار جوامع با ساختار پیچیده سیاسی و اجتماعی در این قلعه به دست آمده و بررسی ها نشان می دهد که قلعه‌های هفت‌گانه نقش محافظت از قلعه مرکزی خسرو را به عهده داشتند.
دیو قلعه سی، در آستانه محو از روی نقشه استان اردبیل
: این قلعه در شمال شرق مشگین‌شهر، مابین روستاهایی "قوزلو" و "کویج" و در پنج کیلومتری روستای کویج قرار گرفته‌است و این قلعه را از مسیر جاده? انار و قوزلو می‌توان بهتر دید. قلعه دارای طبقات مختلف بوده ولی متاسفانه هم اکنون قسمت بزرگی از آن از بین رفته ‌است: این قلعه طی شماره ثبتی 630 به ثبت آثار ملی کشورمان رسیده‌است.
قیز قلعه سی (قلعه دختر)؛ قدمتی به درازای تاریخ ساسانیان
 این قلعه یکی از مهمترین استحکامات طبیعی شهرستان نمین، در سه کیلومتری جنوب شرقی حور و قدمت آن به دوران ساسانی می رسد.
قلعه اولتان؛ یادگاری از دوره اشکانیان
بانیان قلعه اولتان اشکانیان هستند، تصریح کرد: روستایی در 3 کیلومتری جنوب شهرستان پارس آباد به نام اولتان وجود دارد که به همین خاطر این قلعه که در 500 متری این روستا احداث شده را اولتان نامگذاری کرده اند.
 در دوران سلجوقی و ایلخانی جاده قفقاز از میانه شروع می شده و پس از گذشتن از شهرستان های کوثر به اردبیل می رسیده و سپس از ارشق مشکین شهر به برزند گرمی و سپس به کناره های رود ارس مانند اولتان قلعه سی که در آن زمان ها با نام ورثان شناخته می شد؛ منتهی می شده و سپس به برذعه و بیلقان ادامه می یافته است. به منظور جلوگیری از فرسایش و نابودی این قلعه که به خاطر ساحل رود ارس بودن و مجاورت با کارخانه شن و ماسه است، باید اقدامات فوری صورت گیرد تا بتوانیم از این یادگار ارزشمند دوران درخشان تاریخ اردبیل صیانت کنیم.
قلعه کهنه؛ نمادی از شگفتی های معماری تاریخ
: این قلعه در ارتفاع شرقی"دره باغ نوروز" در شهرستان مشگین شهر و دارای سه برج و سه دیوار است که ارتفاع حصار از داخل قلعه بیش از چهار متر و از خارج بیش از هشت متر می باشد و تحت شماره 618 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
قلاع اورارتوری در دوران تاریخی آذربایجان جایگاه ویژه ای داشتند
 قلاع اورارتوری در دوران تاریخی آذربایجان جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده اند و آثار اورارتوری در دشت اردبیل- سراب، مشگین شهر و منطقه قره داغ شناسایی شده است.
وی افزود: با گسترش امپراطوری پارتیان به مناطق غربی و شمالغربی ایران و تصرف آتورپاتگان در دهه های پایانی قرن اول قبل از میلاد، منطقه مغان یکی از مهم ترین استقرارگاه های اشکانی شد و باید گفت که قلاع نظامی اشکانیان گرچه به خوبی در استان اردبیل مورد مطالعه قرار نگرفته لیکن محوطه هایی با اسم محلی دوه بوینی در منطقه موران مغان که در کنار قبور اشکانی واقع شده اند، شاید نشانگر استقرارگاه های نظامی پارتیان باشد به خصوص که سفال های اشکانی نیز از این محوطه گزارش شده است.
طهماسبی، ادامه داد: در بخش غربی استان اردبیل و در شهرستان نیر یکی از مهم ترین قلعه های نظامی اشکانی با نام محلی بوینی یوغون شناسایی شده است که در طی سال های اخیر مورد کاوش باستان شناسی قرار گرفته و آثاری از معماری و تدفین پارتی در آنجا بدست آمده است
قلاع ساسانی استان اردبیل با توجه به توپوگرافی زمین احداث شده است
 ساسانیان به دلیل درگیری های متعددی که با اقوام قفقازی و به ویژه قوم خزر داشتند، همچنین واقع شدن مهم ترین آتشکده ی ساسانی یعنی آذرگشنسب در آذربایجان، لزوم احداث پادگان ها و قلاع نظامی در آذربایجان و استان اردبیل را بیش از پیش احساس کردند.: امروزه آثاری از قلاع ساسانی در دربند قفقاز و نیز کهنه قلعه مشگین شهر، قیز قلعه سی و اولتان قلعه سی در مغان کشف شده و برخی نیز مورد کاوش باستان شناسی واقع شده است.: قلاع ساسانی استان اردبیل با سبک معماری خاص این دوره و با توجه به توپوگرافی زمین احداث شده است که اکثر این قلاع در کنار راه های ارتباطی این دوران و مسیرهای تجاری و لشگرکشی ها واقع شده است.
گسترش ساخت قلعه های نظامی در استان اردبیل با شروع دوران اسلامی
 با شروع دوران اسلامی ساخت قلعه های نظامی در استان اردبیل گسترش یافته است چراکه از یک سو درگیری های نظامی مسلمانان با اقوام ساکن قفقاز منجر به ساخت رباط ها و برج ها و پادگان های متعددی در شمال استان اردبیل می شود و از سوی دیگر زد و خورد های بابک خرمدینان با خلغی عباسی منجر به ساخت قلعه های صعب العبوری مانند قلعه ارشق دیو قلعه سی و قلعه یئل سویی در مشگین شهر و انگوت مغان می شود.قلعه برزند در گرمی مغان از جمله قلعه هایی است که عباسیان جهت مقابله با بابک خرمدین احداث کردند و طبق متون تاریخی نزدیک به یک سال نیروهای افشین در ن سکنی گزیدند. 

 منطقه خلخال از جمله مناطقی است که در دوران قرون میانی اسلام، مرکزی برای سکونت افراد مخالف حکومت مرکزی بوده است چراکه به دلیل کوهستانی بودن شهرستان خلخال نفوذ به قلاع آن بسیار سخت بوده است که برای مثال می توان به قلعه اندبیل، قلعه خشتی گیلوان و دوز قلعه سی کیوی اشاره کرد.
حصار شهر اردبیل تا دوران قاجار برقرار بوده است
ساخت قلعه در دوران قاجار نیز در استان اردبیل تداوم یافته است، عنوان کرد: یکی از مهم ترین این قلعه ها بازسازی دوباره قلعه کهنه مشگین شهر است و باید گفت که این قلعه در دوران ساسانی احداث شده و در دوران قاجار با حصار خشتی و تزیینات هندسی با برج های کنگره دار کاملا بازسازی شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
شهر اردبیل از دوران ایلخانی دارای باروها و حصارهایی بوده که محافظت از آن در مقابل هجوم دشمنان را بر عهده داشته است، خاطر نشان کرد: حصار شهر تا دوران قاجار برقرار بوده و شهر دارای 7 دروازه و ورودی اصلی بوده است ولی با شروع دوران پهلوی و ساخت شهرها براساس سیستم غربی و خیابان های عمود بر هم، باروها و حصار شهر اردبیل نیز از بین رفته و وضعیت فعلی برقرار شده است.


نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
اردبیل شناسی
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:17 عصر  

به گزارش بی باک، موزه باستان شناسی اردبیل یکی از موزه‌های تخصصی کشور بوده و با برخورداری از غنای آثار به نمایش گذاشته شده، روایتگر تاریخ و تمدن یک میلیون ساله ای است که به عقیده کارشناسان قدیمی ترین تاریخ اکتشافات باستان شناسی محسوب می شود.

این موزه از سال 87 در مساحتی بالغ بر هزار و 700 متر مربع در دو طبقه و در بافت تاریخی و مجموعه جهانی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی تجهیز و فعالیت خود را آغاز کرده است.

اشیاء به نمایش گذاشته شده در این موزه حاصل کاوش های باستان شناختی متعدد در محوطه‌ها و قبور باستانی استان اردبیل و نیز یافته های اتفاقی است. این آثار از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی را شامل می شود.

از جمله این آثار ظروف و مجسمه های حیوانی از جنس سفال مربوط به هزاره اول قبل از میلاد، ظروف سفالی لوله دار عصر آهن با نقوش کنده انسانی محوطه باستانی شهریری مشگین شهر، سنگ قبرهای دوره صفویه مربوط به شهدای جنگ چاداران و... است.

ظروف سفالی منقوش سبک اردبیل، اسگرافیاتو، فقاع، چینی های آبی و سفید عصر صفوی، خمره های سفالی، ظروف شیشه ای دوران تاریخی و اسلامی، ظروف زرین فام، اشیاء فلزی با کابری های مختلف رزمی و آیینی از دوران پیش از تاریخ تا اسلامی از دیگر آثار به نمایش درآمده در این موزه است.

 

 

همچنین بخشی از این موزه به نمایش سکه های کشف شده از استان از جمله سکه های منحصر بفردی از سکه های طلای بیزانس، اوایل اسلام و سکه های نفره متعلق به شاهان صفوی تعلق دارد.

بازسازی سایت باستان شناسی قلعه بوینی یوغون در موزه

یکی از مهمترین بخش های موزه باستان شناسی اردبیل سایت باستان شناسی قلعه بوینی یوغون در روستای کورعباسلو است. منطقه‌ای که مطالعات تاریخ آن را به عصر آهن رسانده و هم اکنون اسکلت زنی که به شکل جنینی آرمیده در این سایت به نمایش گذاشته شده است.

به گفته سرپرست امور موزه های استان اردبیل قلعه بوینی یوغون به مانند بسیاری از قلعه‌های نظامی و تاریخی اردبیل در زمان اشکانی رونق داشته است.

فردین عینی در گفتگو با خبرنگار مهر یکی از دلایل توجیه این مسئله را افزایش جمعیت و پشتیبانی منطقه در جنگ های ایران و روم می داند و با بیان اینکه قلعه بوینی یوغون هم کاربرد نظامی و هم مسکونی داشته است، اضافه کرد: اسکلت زن در موزه باستان شناسی متعلق به دوره پیش از تاریخ تا شکل گیری اسلام است.

 

 

وی تاکید کرد: علت دفن با اشیا به نوعی اعتقاد به معاد و بازگشت به زندگی دیگر است و به همین دلیل اشیایی برای استفاده مجدد با مرده دفن می شده است.

سرپرست امور موزه های استان دفن به شکل جنینی را بازگشت انسان به آغوش زمین مادر می داند و تاکید دارد که تمامی تفاسیر بر اساس اندیشه انسان امروز است و رموز اندیشه انسان های اولیه به صورت کامل کشف نشده است.

به گفته وی اگر زمان مرگ فرد قبل از ظهر بود روبه شرق و خورشید، اگر بعد از ظهر رو به غرب و اگر شب زمان مرگس بود به پشت و رو به ماه دفن می کردند.

نمایش 327 اثر از تاریخ چهار هزار ساله

موزه باستان شناسی اردبیل علاوه بر اینکه باستان شناسی قابل توجهی از خطه این منطقه را به نمایش گذاشته است، 327 اثر از چهار هزار سال قبل تا دوره قاجار را نیز در خود جای داده است.

آثاری که با مجموعه آثار موجود در انبار موزه رقم قابل توجهی را شامل می شود. این موزه یا این ویژگی ها امروز سهم قابل توجهی در معرفی آثار تاریخی استان دارد.

 

 

سرپرست امور موزه های استان با تاکید بر این اهمیت تصریح کرد: سفال و ریتون های چهار هزار ساله، سنگ استل مکتب پیرازمیان، چینی های موزه چینی خانه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و سکه های بیزانس که از طریق تجار به اردبیل رسیده است از جمله آثار این مجموعه است.

آثار شیشه‌ای موزه باستان‌شناسی بی همتا است

وی شاخصه این موزه را اشیا شیشه ای آن عنوان کرد که در تعداد و تنوع قابل توجه است و افزود: این تعداد شی شیشه ای که به صورت سالم اکتشاف شود در هیچ موزه ای مشابه نداشته و می توانیم با موزه آبگینه نیز رقابت کنیم.

به گفته عینی اشیا جمع آوری شده از تمامی نقاط استان بوده و به ویژه به دلیل تنوع و تراکم ریتون و اشیا سفالی در مشگین شهر و منطقه مغان آثار قابل توجهی از این شهرستان ها به نمایش درآمده است.

نمایش میراث فرهنگی بشر با قدمت یک میلیون سال

 

 

اما مهمترین بخش این موزه که در حال تکمیل است، آثار کشف شده از بررسی های هیئت باستان شناسی روسی در سال های 83 تا 84 از حوزه رود قزل اوزن به عنوان مهمترین منبع آبی اردبیل است.

گزارش هیئت روس تائیدی بود بر وجود اشیا سنگی و دست ساز که متعلق به اولین فرهنگ سکونت بشر بر روی کره زمین در یک میلیون سال قبل است. تا جایی که بعد از بررسی سطح الارض منطقه نوبت به بررسی رگه های زمین رسید تا بافت سطحی زمین را که در طول هزاره ها تغییر یافته مورد آزمایش قرار دهد.

عینی در این خصوص با بیان اینکه قدمت آثار حوزه قزل اوزن قدیمی ترین اکتشافات کشور محسوب می شود، تصریح کرد: از طریق ابزارها و نحوه ساخت آن می توان اندیشه انسان های اولیه را مورد مطالعه قرار داد.

موزه اردبیل دارای بیشترین آمار بازدید در بین موزه‌ها

وی همچنین با اشاره به بازدید گردشگران از این موزه تصریح کرد: موزه باستان شناسی اردبیل در بین موزه ها و نیز برخی از آثار تاریخی استان، به دلیل تنوع و جاذبه تاریخی و فرهنگی بیشترین بازدید را دارد.

 

 

سرپرست امور موزه های اردبیل با بیان اینکه این استان در شهرستان های دیگر از جمله مشگین شهر، خلخال، نمین و نیر نیز موزه باستان شناسی دارد، اضافه کرد: برای رونق موزه ها اغلب آثار کشف شده در موزه شهرستان ها بومی نگه داری می شود.

وی تاکید کرد: آثار شاخص و نمونه هایی که از نظر قدمت، نظریات علمی و مطالعات باستان شناسی بی نظیر است در برخی مواقع به مرکز استان ارسال می شود.

گردشگران می توانند با مراجعه به مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی علاوه بر بازدید از این مجموعه بی نظیر از بازارچه صنایع دستی، موزه ختایی و موزه باستان شناسی استان نیز دیدن کنند.



 


نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
نمین در دوره باستان
یکشنبه 95 خرداد 16 , ساعت 8:17 عصر  

معرفی کوتاه نمین شهر فرهنگ و ادب.
اسم نمین به خاطر این است که در قدیم نمین در منطقه‌ای جنگلی و پوشیده از درخت بوده و چون به دریا نیز نزدیک بوده هوا رطوبت بالایی داشته از این رو اسم این شهر را نمین یعنی مرطوب گذاشته‌اند.
نمین دارای گردشگاههای طبیعی و بسیار زیبایی برای عموم است. چشمه‌هایی با آب گوارا و سرد، زمین‌های پوشیده از گل و گیاه و منطقه جنگلی را درختان فندق گیلاس و ازگیل پوشانده که فندق آن مشهور است.

 

مهمان نوازی یکی از آداب و عادات پسندیده ی مردم با فرهنگ نمین است. و گردشگاه های کم نظیر آن زبان زد خاص و عام است.
شهرستان نمین در قسمت شرقی اردبیل قرار دارد. جمعیت آن طبق آمار 1378 برابر 73158 نفر می باشد در حاشیه غربی دریای خزر- ارتفاع از سطح دریا 1500 متر می‌باشد آب و هوایی معتدل، زمستانهای سرد و تابستان با هوای ملایم. دارای جنگل‌های طبیعی فندق در شرق و جنوب نمین و باغات میوه فراوان است و فاصله آن تا اردبیل 25 کیلومتر می‌باشد. طبق شواهد موجود در کتب تاریخی و آثاری که از دل خاک بیرون آمده نشان می‌دهد که 9000 سال پیش از میلاد زمانی‌که بسیاری از شهرهای فعلی وجود خارجی نداشته‌اند در این منطقه قبایلی با تمدنهای درخشان سکونت داشته‌اند.
اسم نمین به خاطر این است که در قدیم نمین در منطقه‌ای جنگلی و پوشیده از درخت بوده و چون به دریا نیز نزدیک بوده هوا رطوبت بالایی داشته از این رو اسم این شهر را نمین یعنی مرطوب گذاشته‌اند.
نمین دارای روستاها و دهستان‌هایی در اطراف آن است که اسامی آنها عبارتند از: قشلاقچایی، عنبران، دودران، میناباد، میرزانق، کله‌سر، گرده، خانقاه علیا و سفلی، جله کران، سولدرق، خشه‌ حیران، دولت‌آباد، سیف‌آباد، ویلگیج، نوده، سلوط، سولا، خان‌کندی، جید،ننه کران، قره چناق، گللو، پته خور، جیگرکندی، بیله‌سوار و...
نمین دارای گردشگاههای طبیعی و بسیار زیبایی برای عموم است. چشمه‌هایی با آب گوارا و سرد، زمین‌های پوشیده از گل و گیاه، در شمال قریه آرپاتپه منطقه جنگلی با درختان فندق، گیلاس و ازگیل وجود دارد که فندق آن مشهور است.
از مهمترین محصول کشاورزی نمین گندم، جو، عدس و علوفه دامی است. محصول گندم بسیار مرغوب است و علوفه دامی به اندازه کافی و برای هر روستایی به اندازه نیاز وجود دارد و به‌دست می‌آید به‌طوری که اهالی و دامداران نیازی به خرید علوفه ندارند و خودشان آن را کشت می‌کنند.
محصولات درختی و باغداری در نمین گوجه‌درختی، آلبالو، گیلاس، گلابی، سیب، میوه به، گردو و سایر میوه‌ها نیز کم و بیش وجود دارد. فصل برداشت میوه ها معمولاً مرداد ماه است.
زنبورداری در نمین رونق خوبی دارد و عسل خوبی هم به‌دست می‌آید کندوها در باغچه‌ها نگهداری می‌شوند و زنبورها از شهد گلها و گیاهان طبیعی تغذیه می‌کنند و عسلی که از این کندوها برداشت می‌شود از بهترین نوع بوده دارای عطر و مزه مطبوعی است.

بر اساس کتابهای تاریخی و آثاری که از زیر خاک بیرون آورده شده و همچنین نشانه هایی که هم اکنون موجود است. 9 هزار سال قبلاز میلاد تمدن های درخشانی در حاشیه غربی دریای خزر وجود داشته است. و قبایلی در حاشیه شمالی رود ارس و منطقه نمین، آستارا و تالش بادارا بودن فرهنگ و آداب و رسوم مشابهی سکونت داشته اند. قبل از ورود مادها به ایران مردمانی در این منطقه زندگی می کردندکه به نام «کادوسیان» نامیدهمی شدند کادوسیان با مادها برخورد نظامی داشتند و کوروش پادشاه هخامنشی توانست به سرزمین آنها وارد و با آنها متحد شود.

ازابنیه های ابتدایی که با تخته سنگ های بزرگ و بدون استفاده از ملات ساخته شده با نام عمومی «دلمن » شناخته می شود ( «دلمن» نوعی ساختمان ابتدایی عهد برنز که با تخته سنگ های بزرگ ساخته می شد.) و نمونه هایی از آن هم اکنون در منطقه چای قوشان، لولوسنگری، خانقاه علیا، چوبان یوردی و قرمزلیق جنوب غربی نمین وجود دارد.

این اتاقها با ابعاد تقریبی 4 ×2 متر از تخته سنگ هایی به ارتفاع 5/1 متر که دیوارهای آن را تشکیل می دهد و سقف آنها را تخته سنگی بزرگ پوشانده ساخته شده و اطراف آن برای حفاظت از سرما با خاک پوشانده شده و اطراف آن با شعاع بزرگتری با سنگ چین دیگری احاطه شده که محیط بسته ای را دراطراف این اتاق ها بوجود آورده است.

نمونه های دیگری از این دلمن ها در آستارا یافت می شود که ابعاد آن 12×18 متر وبجای اک اتاق چند اتاقک در مرکز دارد در نزدیکی لنکران نیز دلمن های مشابهی وجود دارد این دلمن ها شباهت زیادی با دلمن های نمین دارد و برخی از این دلمن ها متعلق به عهد برنز است.

نمین بهشت گمنام ، باز مانده از عصر برنز

 نمین از زیباترین شهر های استان اردبیل به شمار می رود. موقعیت جغرافیایی این شهر به گونه ای است که در اطراف آن کوه ها و جنگل ها زیاد است و همچنین دریای خزر در نزدیکی آن قرار دارد در لغت نامه دهخدا در برابر واژه ی نمین چنین آمده که چون هوای این شهر به علت جنگلی بودن ارتفاعات اطراف آن و به علت نزدیکی به دریای خزر بسیار مرطوب است بدین سبب این شهر را «نمین» یعنی نم دار و مرطوب نامیده اند. این منطقه سال 1375 به شهرستان تبدیل شد.

نمین شهر آلبالو است باغ های آلبالو و باغ های آلوچه با چنار های سر به فلک کشیده در گستره ای وسیع از سر سبزی و گیاهان گوناگون با گل های رنگارنگ و ... از نمین نمادی از بهشت ساخته است. وجود «دلمن» ها در اطراف نمین نشاندهنده ی تمدن هایاولیه در این مناطق است. دلمن ها مربوط به عهد برنز است.

پیشینه ی تاریخی

بر اساس کتابهای تاریخی و آثاری که از زیر خاک بیرون آورده شده و همچنین نشانه هایی که هم اکنون موجود است. 9 هزار سال قبلاز میلاد تمدن های درخشانی در حاشیه غربی دریای خزر وجود داشته است. و قبایلی در حاشیه شمالی رود ارس و منطقه نمین، آستارا و تالش بادارا بودن فرهنگ و آداب و رسوم مشابهی سکونت داشته اند. قبل از ورود مادها به ایران مردمانی در این منطقه زندگی می کردندکه به نام «کادوسیان» نامیدهمی شدند کادوسیان با مادها برخورد نظامی داشتند و کوروش پادشاه هخامنشی توانست به سرزمین آنها وارد و با آنها متحد شود.

ازابنیه های ابتدایی که با تخته سنگ های بزرگ و بدون استفاده از ملات ساخته شده با نام عمومی «دلمن » شناخته می شود ( «دلمن» نوعی ساختمان ابتدایی عهد برنز که با تخته سنگ های بزرگ ساخته می شد.) و نمونه هایی از آن هم اکنون در منطقه چای قوشان، لولوسنگری، خانقاه علیا، چوبان یوردی و قرمزلیق جنوب غربی نمین وجود دارد.

این اتاقها با ابعاد تقریبی 4 ×2 متر از تخته سنگ هایی به ارتفاع 5/1 متر که دیوارهای آن را تشکیل می دهد و سقف آنها را تخته سنگی بزرگ پوشانده ساخته شده و اطراف آن برای حفاظت از سرما با خاک پوشانده شده و اطراف آن با شعاع بزرگتری با سنگ چین دیگری احاطه شده که محیط بسته ای را دراطراف این اتاق ها بوجود آورده است.

نمونه های دیگری از این دلمن ها در آستارا یافت می شود که ابعاد آن 12×18 متر وبجای اک اتاق چند اتاقک در مرکز دارد در نزدیکی لنکران نیز دلمن های مشابهی وجود دارد این دلمن ها شباهت زیادی با دلمن های نمین دارد و برخی از این دلمن ها متعلق به عهد برنز است.

نمین یک منطقه جنگلی است و برای جوامع اولیه که از راه شکار و جمع آوری میوه زندگی میکرده اند محل سکونت مناسبی بوده است.

دورهدوم پس از سقوط ساسانیان و تشکیل حکومت های اسلامی درایران، سرزمین کادوسیان بنام «طیلیسیان » شناخته شده است آثار باقی مانده مربوط به پیشاز میلاد در نمین نشانگر تمدنی است که دراین مقطع تاریخی در این منطقه وجود داشته است.

آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری شهرستان نمین :

1-      جاده کوهستانی و جنگلی حیران به طول 35 کیلومتر

2-      منطقه سرسبز و جنگلی شاله دره یا شغاله دره با آثار برجای مانده از شنیدان قلعه سی از خروجی تونل تا منطقه میناباد

3-      آرامگاه باباروشن در 6 کیلومتری شرق نمین و 2 کیلومتری روستای خشه  با دره ای سرسبز و جنگلی، چشمه آبمعدنی و درخت بلوط کهنسال

4-      مساکن اولیه انسانها به نام دلمن در یک کیلومتری شمال نمین حدفاصل روستاهای میناباد و میرزانق و همچنین منطقه قرمزلیق و چوپان یوردی تپه ای مشرف به خانقاه علیا

5-      مقبره شیخ بدرالدین در شهر نمین

6-      پیکره طبیعی انسانی به نام باباداود یا ده ده قورخو بالاتر از روستای عنبران

7-      جنگل و منطقه توریستی فندقلو در حدود 25 کیلومتری شمال اردبیل و 6کیلومتری نمین بااماکن تفریحی، استراحتی و پذیرائی و مناظر طبیعی جنگلی و مرتعی با پوشش گیاهی بیش از 92 گونه

8-      مقبره پیرلنگ در ننه کران

9-      آبهای معدنی قره چناق در روستای قره چناق، مشه سوئی بعد از عبور از روستای گلیده و گذشتن از قوشادگرمان به مشه سوئی می رسد، گرده سوئی نزدیک روستای گرده در غرب نمین

10-روستای عنبران با آب و هوای خوب و طبیعت سرسبز و زیبا و مردمانی شافعی مذهب سنی و زبان طالشی که محل تولید و بافت عمده بهترین نوع گلیم می باشد.

11- تپه های باستانی مربوط به هزاره های قبل از میلاد در روستاهای حومه

 

 


نوشته شده توسط علی حسینی مقدم | نظرات دیگران [ نظر] 
<      1   2   3   4      >
درباره وبلاگ

ایران قبل از اسلام

علی حسینی مقدم
اوقات شرعی
فهرست اصلی
بازدید امروز: 1 بازدید
بازدید دیروز: 23 بازدید
بازدید کل: 35026 بازدید

شناسنامه
صفحه نخست
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
نوشته های پیشین

خرداد 95
لوگوی وبلاگ من

ایران قبل از اسلام
اشتراک در خبرنامه

 
لیست کل یادداشت های این وبلاگ

شناخت علائم در دفینه و باستان شناسی
نشان خورشید و اردک در دفینه یابی
علائم و نشانه ها در دوره باستان
شاهان هخامنشی
عیلام ها مادها سکاها و اشوریان
تاریخچه فلزات
سکه شناسی
دوره ساسانیان
اسکندر مقدونی و اشکانیان
ائین تدفین ایرانیان
[عناوین آرشیوشده]