معرفی کوتاه نمین شهر فرهنگ و ادب.
اسم نمین به خاطر این است که در قدیم نمین در منطقه‌ای جنگلی و پوشیده از درخت بوده و چون به دریا نیز نزدیک بوده هوا رطوبت بالایی داشته از این رو اسم این شهر را نمین یعنی مرطوب گذاشته‌اند.
نمین دارای گردشگاههای طبیعی و بسیار زیبایی برای عموم است. چشمه‌هایی با آب گوارا و سرد، زمین‌های پوشیده از گل و گیاه و منطقه جنگلی را درختان فندق گیلاس و ازگیل پوشانده که فندق آن مشهور است.

مهمان نوازی یکی از آداب و عادات پسندیده ی مردم با فرهنگ نمین است. و گردشگاه های کم نظیر آن زبان زد خاص و عام است.
شهرستان نمین در قسمت شرقی اردبیل قرار دارد. جمعیت آن طبق آمار 1378 برابر 73158 نفر می باشد در حاشیه غربی دریای خزر- ارتفاع از سطح دریا 1500 متر می‌باشد آب و هوایی معتدل، زمستانهای سرد و تابستان با هوای ملایم. دارای جنگل‌های طبیعی فندق در شرق و جنوب نمین و باغات میوه فراوان است و فاصله آن تا اردبیل 25 کیلومتر می‌باشد. طبق شواهد موجود در کتب تاریخی و آثاری که از دل خاک بیرون آمده نشان می‌دهد که 9000 سال پیش از میلاد زمانی‌که بسیاری از شهرهای فعلی وجود خارجی نداشته‌اند در این منطقه قبایلی با تمدنهای درخشان سکونت داشته‌اند.
اسم نمین به خاطر این است که در قدیم نمین در منطقه‌ای جنگلی و پوشیده از درخت بوده و چون به دریا نیز نزدیک بوده هوا رطوبت بالایی داشته از این رو اسم این شهر را نمین یعنی مرطوب گذاشته‌اند.
نمین دارای روستاها و دهستان‌هایی در اطراف آن است که اسامی آنها عبارتند از: قشلاقچایی، عنبران، دودران، میناباد، میرزانق، کله‌سر، گرده، خانقاه علیا و سفلی، جله کران، سولدرق، خشه‌ حیران، دولت‌آباد، سیف‌آباد، ویلگیج، نوده، سلوط، سولا، خان‌کندی، جید،ننه کران، قره چناق، گللو، پته خور، جیگرکندی، بیله‌سوار و...
نمین دارای گردشگاههای طبیعی و بسیار زیبایی برای عموم است. چشمه‌هایی با آب گوارا و سرد، زمین‌های پوشیده از گل و گیاه، در شمال قریه آرپاتپه منطقه جنگلی با درختان فندق، گیلاس و ازگیل وجود دارد که فندق آن مشهور است.
از مهمترین محصول کشاورزی نمین گندم، جو، عدس و علوفه دامی است. محصول گندم بسیار مرغوب است و علوفه دامی به اندازه کافی و برای هر روستایی به اندازه نیاز وجود دارد و به‌دست می‌آید به‌طوری که اهالی و دامداران نیازی به خرید علوفه ندارند و خودشان آن را کشت می‌کنند.
محصولات درختی و باغداری در نمین گوجه‌درختی، آلبالو، گیلاس، گلابی، سیب، میوه به، گردو و سایر میوه‌ها نیز کم و بیش وجود دارد. فصل برداشت میوه ها معمولاً مرداد ماه است.
زنبورداری در نمین رونق خوبی دارد و عسل خوبی هم به‌دست می‌آید کندوها در باغچه‌ها نگهداری می‌شوند و زنبورها از شهد گلها و گیاهان طبیعی تغذیه می‌کنند و عسلی که از این کندوها برداشت می‌شود از بهترین نوع بوده دارای عطر و مزه مطبوعی است.

بر اساس کتابهای تاریخی و آثاری که از زیر خاک بیرون آورده شده و همچنین نشانه هایی که هم اکنون موجود است. 9 هزار سال قبلاز میلاد تمدن های درخشانی در حاشیه غربی دریای خزر وجود داشته است. و قبایلی در حاشیه شمالی رود ارس و منطقه نمین، آستارا و تالش بادارا بودن فرهنگ و آداب و رسوم مشابهی سکونت داشته اند. قبل از ورود مادها به ایران مردمانی در این منطقه زندگی می کردندکه به نام «کادوسیان» نامیدهمی شدند کادوسیان با مادها برخورد نظامی داشتند و کوروش پادشاه هخامنشی توانست به سرزمین آنها وارد و با آنها متحد شود.

ازابنیه های ابتدایی که با تخته سنگ های بزرگ و بدون استفاده از ملات ساخته شده با نام عمومی «دلمن » شناخته می شود ( «دلمن» نوعی ساختمان ابتدایی عهد برنز که با تخته سنگ های بزرگ ساخته می شد.) و نمونه هایی از آن هم اکنون در منطقه چای قوشان، لولوسنگری، خانقاه علیا، چوبان یوردی و قرمزلیق جنوب غربی نمین وجود دارد.

این اتاقها با ابعاد تقریبی 4 ×2 متر از تخته سنگ هایی به ارتفاع 5/1 متر که دیوارهای آن را تشکیل می دهد و سقف آنها را تخته سنگی بزرگ پوشانده ساخته شده و اطراف آن برای حفاظت از سرما با خاک پوشانده شده و اطراف آن با شعاع بزرگتری با سنگ چین دیگری احاطه شده که محیط بسته ای را دراطراف این اتاق ها بوجود آورده است.

نمونه های دیگری از این دلمن ها در آستارا یافت می شود که ابعاد آن 12×18 متر وبجای اک اتاق چند اتاقک در مرکز دارد در نزدیکی لنکران نیز دلمن های مشابهی وجود دارد این دلمن ها شباهت زیادی با دلمن های نمین دارد و برخی از این دلمن ها متعلق به عهد برنز است.

نمین بهشت گمنام ، باز مانده از عصر برنز

 نمین از زیباترین شهر های استان اردبیل به شمار می رود. موقعیت جغرافیایی این شهر به گونه ای است که در اطراف آن کوه ها و جنگل ها زیاد است و همچنین دریای خزر در نزدیکی آن قرار دارد در لغت نامه دهخدا در برابر واژه ی نمین چنین آمده که چون هوای این شهر به علت جنگلی بودن ارتفاعات اطراف آن و به علت نزدیکی به دریای خزر بسیار مرطوب است بدین سبب این شهر را «نمین» یعنی نم دار و مرطوب نامیده اند. این منطقه سال 1375 به شهرستان تبدیل شد.

نمین شهر آلبالو است باغ های آلبالو و باغ های آلوچه با چنار های سر به فلک کشیده در گستره ای وسیع از سر سبزی و گیاهان گوناگون با گل های رنگارنگ و ... از نمین نمادی از بهشت ساخته است. وجود «دلمن» ها در اطراف نمین نشاندهنده ی تمدن هایاولیه در این مناطق است. دلمن ها مربوط به عهد برنز است.

پیشینه ی تاریخی

بر اساس کتابهای تاریخی و آثاری که از زیر خاک بیرون آورده شده و همچنین نشانه هایی که هم اکنون موجود است. 9 هزار سال قبلاز میلاد تمدن های درخشانی در حاشیه غربی دریای خزر وجود داشته است. و قبایلی در حاشیه شمالی رود ارس و منطقه نمین، آستارا و تالش بادارا بودن فرهنگ و آداب و رسوم مشابهی سکونت داشته اند. قبل از ورود مادها به ایران مردمانی در این منطقه زندگی می کردندکه به نام «کادوسیان» نامیدهمی شدند کادوسیان با مادها برخورد نظامی داشتند و کوروش پادشاه هخامنشی توانست به سرزمین آنها وارد و با آنها متحد شود.

ازابنیه های ابتدایی که با تخته سنگ های بزرگ و بدون استفاده از ملات ساخته شده با نام عمومی «دلمن » شناخته می شود ( «دلمن» نوعی ساختمان ابتدایی عهد برنز که با تخته سنگ های بزرگ ساخته می شد.) و نمونه هایی از آن هم اکنون در منطقه چای قوشان، لولوسنگری، خانقاه علیا، چوبان یوردی و قرمزلیق جنوب غربی نمین وجود دارد.

این اتاقها با ابعاد تقریبی 4 ×2 متر از تخته سنگ هایی به ارتفاع 5/1 متر که دیوارهای آن را تشکیل می دهد و سقف آنها را تخته سنگی بزرگ پوشانده ساخته شده و اطراف آن برای حفاظت از سرما با خاک پوشانده شده و اطراف آن با شعاع بزرگتری با سنگ چین دیگری احاطه شده که محیط بسته ای را دراطراف این اتاق ها بوجود آورده است.

نمونه های دیگری از این دلمن ها در آستارا یافت می شود که ابعاد آن 12×18 متر وبجای اک اتاق چند اتاقک در مرکز دارد در نزدیکی لنکران نیز دلمن های مشابهی وجود دارد این دلمن ها شباهت زیادی با دلمن های نمین دارد و برخی از این دلمن ها متعلق به عهد برنز است.

نمین یک منطقه جنگلی است و برای جوامع اولیه که از راه شکار و جمع آوری میوه زندگی میکرده اند محل سکونت مناسبی بوده است.

دورهدوم پس از سقوط ساسانیان و تشکیل حکومت های اسلامی درایران، سرزمین کادوسیان بنام «طیلیسیان » شناخته شده است آثار باقی مانده مربوط به پیشاز میلاد در نمین نشانگر تمدنی است که دراین مقطع تاریخی در این منطقه وجود داشته است.

آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری شهرستان نمین :

1-      جاده کوهستانی و جنگلی حیران به طول 35 کیلومتر

2-      منطقه سرسبز و جنگلی شاله دره یا شغاله دره با آثار برجای مانده از شنیدان قلعه سی از خروجی تونل تا منطقه میناباد

3-      آرامگاه باباروشن در 6 کیلومتری شرق نمین و 2 کیلومتری روستای خشه  با دره ای سرسبز و جنگلی، چشمه آبمعدنی و درخت بلوط کهنسال

4-      مساکن اولیه انسانها به نام دلمن در یک کیلومتری شمال نمین حدفاصل روستاهای میناباد و میرزانق و همچنین منطقه قرمزلیق و چوپان یوردی تپه ای مشرف به خانقاه علیا

5-      مقبره شیخ بدرالدین در شهر نمین

6-      پیکره طبیعی انسانی به نام باباداود یا ده ده قورخو بالاتر از روستای عنبران

7-      جنگل و منطقه توریستی فندقلو در حدود 25 کیلومتری شمال اردبیل و 6کیلومتری نمین بااماکن تفریحی، استراحتی و پذیرائی و مناظر طبیعی جنگلی و مرتعی با پوشش گیاهی بیش از 92 گونه

8-      مقبره پیرلنگ در ننه کران

9-      آبهای معدنی قره چناق در روستای قره چناق، مشه سوئی بعد از عبور از روستای گلیده و گذشتن از قوشادگرمان به مشه سوئی می رسد، گرده سوئی نزدیک روستای گرده در غرب نمین

10-روستای عنبران با آب و هوای خوب و طبیعت سرسبز و زیبا و مردمانی شافعی مذهب سنی و زبان طالشی که محل تولید و بافت عمده بهترین نوع گلیم می باشد.

11- تپه های باستانی مربوط به هزاره های قبل از میلاد در روستاهای حومه

آثار به‌دست‌آمده در حفاری‌های صورت گرفته در اردبیل، نشان از حیات در دوره مفرغ را به‌اثبات می‌رساند. آثار به‌دست‌آمده شامل شمشیرهای مسی، خنجرهای مختلف، تیر و سرنیزه، حلقه برای گرفتن زه کمان و تیردان‌های مسی، از نوع تبری که در لرستان پیدا شده و باستان‌شناسان، تاریخ آن را قریب سه‌هزارسال قبل ازمیلاد معین کرده‌اند، در ناحیه اردبیل نیز پیداشده‌است؛ چون این اشیا ازمفرغ‌های به‌دست آمده لرستان ساده‌ترند، این امر قدمت اردبیل را فراتر هم می‌برد. باستان‌شناسان در یکی از گورها تعدادی مهره عقیق، لاجورد، شیشه، یک دکمه طلا و سفال به دست آورده‌اند.بقایای معماری عصر مفرغ را به دست آورند. این بقایا از دوره‌های عصر آهن 2 و 3 و نمونه‌هایی از دوره‌های اشکانی، ساسانی، سلجوقی و اوایل دوره اسلامی هستند. این نوع معماری بسیار شناخته شده است و در بسیاری از نقاط دنیا به ویژه در معماری شرق ترکیه بسیار دیده شده‌است.

منطقه باستانی گیلوان

در دیگر کاوش‌ها درمنطقه? گیلوان اردبیل مواردی به شرح ذیل کشف گردیده‌اند:

• دو گور مربوط به دوره? مفرغ جدید (حدود سال 1600 پیش از میلاد)
• یک گور مربوط به عصر آهن (حدود سال‌های 1200 تا 1500 پیش از میلاد)
• چهار گور مربوط به دوره? هخامنشی
• 99 گور مربوط به عصر آهن (سال‌های 2200 تا 2800 پیش از میلاد)

موضوع قابل توجه در گورهای عصر آهن تدفین‌های دسته جمعی است که در گورهای این عصر بی نظیر است که این موضوع نشان از همان تداوم فرهنگی از عصر مفروغ جدید تا عصر آهن است. سازه‌های گورهای گیلوان از نوع سازه‌های چاله‌ای‌است و تدفین اسکلت‌ها به صورت چمباتمه‌ای انجام شده‌است. جهت قرار گیری سر این اسکلت‌ها نشان دهنده? این مطلب است که: اجسادی که در صبح دفن شده‌اند سرشان به طرف شرق و آن‌هایی که در ظهر دفن شده‌اند، سرشان به طرف جنوب بوده‌است.

از اشیایی که همراه با اسکلت‌ها به دست آمده می‌توان به: خنجر، سرنیزه و پیکان در گور مردان و سنجاق سینه، مهره‌های تزئینی، پولک و ... در گور زنان اشاره کرد.